ΣΤΟ...ΝΤΙΒΑΝΙ

Ιστορίες για μικρούς και μεγάλους, γιατί σε αυτές δεν υπάρχουν όρια

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ - ΣΤΟ...ΝΤΙΒΑΝΙ

Κυριακή, 07 Απρίλιος 2013 19:50
Συντάχθηκε απο τον/την Administrator

paidia diavasmaΓράφει η Μαρία Ξανθοπούλου

Μια φορά σ' ένα χωριό, οι κάτοικοι είδανε την συγχωριανή τους, την ηλικιωμένη γυναίκα Ράμπια (διάσημη σούφι-μύστης) να ψάχνει κάτι στον δρόμο, δίπλα στο μικρό σπιτάκι της, οι άνθρωποι μαζεύτηκαν γύρω της και ρωτούσαν, τι ψάχνει. Εκείνη απάντησε, πως έχασε την βελόνα της. Όλοι ήθελαν να βοηθήσουν και άρχισαν να ψάχνουν μαζί της. Μετά κάποιος είπε:

- Ράμπια ο δρόμος είναι μεγάλος και η βελόνα είναι πολύ μικρή, πλησιάζει η νύχτα, σε λίγο θα σκοτεινιάσει. Μήπως μπορείς να θυμηθείς πού ακριβώς έπεσε η βελόνα;

Η Ράμπια απάντησε:
- Την έχασα μέσα στο σπίτι.
- Τρελάθηκες, φώναξαν οι άνθρωποι, η βελόνα έπεσε μέσα στο σπίτι, και εσύ την ψάχνεις έξω στο δρόμο;
- Αφού εδώ είναι ακόμα μέρα, ενώ το σπίτι μου είναι σκοτεινό.
Κάποιος, είπε:
- Ακόμη κι αν εδώ έχει φως, πώς μπορείς να βρεις κάτι που χάθηκε αλλού; Το σωστό θα ήταν να φέρουμε φως μες στο σπίτι και να ψάξουμε εκεί.

Τότε η Ράμπια χαμογέλασε και είπε:
- Ναι, πραγματικά είστε αρκετά έξυπνοι όταν η υπόθεση αφορά ασήμαντα πράγματα. Όταν όμως αφορά την εσωτερική σας ζωή, εσείς ψάχνετε έξω. Ξέρω καλά, πως εκείνο που ψάχνετε είναι μέσα σας. Γιατί ψάχνετε την ευτυχία και την γαλήνη έξω; Μήπως εκεί τις χάσατε;

Μετά η Ράμπια έφυγε, αφήνοντας τους ανθρώπους κατάπληκτους και σκεπτικούς.

Το πώς θα ερμηνεύσει ο καθένας μια ιστορία που ακούει, είναι κάτι πολύ υποκειμενικό. Η ιστορία αυτή θα μπορούσε κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί για να εξηγήσεις κάποιον τι εστί Ψυχοθεραπεία. Να ανακαλύψεις το φως που έχεις μέσα σου και εσύ και ο καθένας. Τι εστί ευτυχία, την οποία δεν την αποκτάς με όλα τα υλικά αγαθά του κόσμου.

Οι ιστορίες τελικά όλες δεν έχουν ηλικία. Κάποτε διάβασα: «με τις ιστορίες κοιμούνται τα παιδιά και ξυπνάνε οι μεγάλοι». Είναι ένα ακόμα εργαλείο που χρησιμοποιείται στην Ψυχοθεραπεία για να βοηθήσεις τον θεραπευόμενο να σκεφτεί μια κατάσταση διαφορετικά. Η ιστορία του δίνει την απόσταση που χρειάζεται, την συναισθηματική απόσταση για να κρίνει αλλιώς. Να σκεφτεί και λίγο παραπέρα. Έτσι πολύ συχνά σε πραγματικά δύσκολες καταστάσεις αποτελούν αναπόσπαστο και πολή χρήσιμο εργαλείο.

Ιστορίες θρυλικές, με διδάγματα και αινίγματα, ιστορίες ηρωικές, διδακτικές, αλληγορικές, όλες κάτι έχουν να μας δώσουν. Ένα είναι σίγουρο κανένας δεν αρνείται να τις ακούσει, μικρός ή μεγάλος, όλοι βρίσκουν λίγο χρόνο να απολαύσουν αυτό το σύντομο διδακτικό ταξίδι.

Θα κλείσω με έναν πολύ αγαπημένο μου κινέζικο θρύλο ο οποίος λέει ότι κάποιος μαθητής ρώτησε τον δάσκαλο του:

«Δάσκαλε, ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στον Παράδεισο και στην Κόλαση;»

Ο δάσκαλος του απάντησε: «Πολύ μικρή κι ωστόσο, έχει μεγάλες συνέπειες. Έλα να σου δείξω την Κόλαση».

Μπήκαν σε ένα δωμάτιο, όπου μια ομάδα ανθρώπων καθόταν γύρω από μια μεγάλη χύτρα με ρύζι.

Όλοι ήταν πεινασμένοι και απελπισμένοι καθένας είχε από ένα κουτάλι που το κρατούσε από την άκρη με προσοχή κι έφτανε ως τη χύτρα. Κάθε κουτάλι όμως είχε τόσο μακρύ χερούλι, που δεν μπορούσαν να το φέρουν στο στόμα. Η απελπισία και η ταλαιπωρία ήταν φοβερή.

«Έλα» είπε ο δάσκαλος λίγο μετά. «Τώρα θα σου δείξω τον Παράδεισο».

Μπήκαν σε ένα άλλο δωμάτιο, πανομοιότυπο με το πρώτο υπήρχε η χύτρα του ρυζιού, η ομάδα ανθρώπων, τα ίδια μακριά κουτάλια, όμως εκεί όλοι ήταν ευτυχισμένοι και χορτάτοι.

«Δεν καταλαβαίνω» είπε ο μαθητής. «Γιατί είναι τόσο ευτυχισμένοι εδώ ενώ στο άλλο δωμάτιο είναι τόσο δυστυχισμένοι, τη στιγμή που όλα είναι ίδια;»

«Δεν το κατάλαβες;» χαμογέλασε ο δάσκαλος. «Καθώς τα κουτάλια έχουν μακριά χερούλια και δεν μπορούν να φέρνουν το φαγητό στο στόμα τους, εδώ έμαθαν όλοι να ταΐζουν ο ένας τον άλλον».

Τα συμπεράσματα από αυτή την ιστορία δικά σας! Να έχετε μια όμορφη ημέρα.

Φτωχό το σπίτι μόνο αυτό… χωρίς βιβλίο!

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ - ΣΤΟ...ΝΤΙΒΑΝΙ

Τρίτη, 02 Απρίλιος 2013 07:00
Συντάχθηκε απο τον/την Administrator

Γράφει η Μαρία Ξανθοπούλου

Κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου. Την ημέρα αυτή γεννήθηκε ο μεγάλος Δανός παραμυθάς Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Ως παγκόσμια ήμερα την καθιέρωσε η Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα (Ιnternational Board on Books for Young People – ΙΒΒΥ) το 1966. Ο Χανς Κ. Α. ήταν ένα περίεργο παιδί με εξαιρετική φαντασία. Πολλές φορές τον έβλεπαν να περπατά στο δρόμο σαν ονειροπαρμένος και το μυαλό του δεν το είχε πουθενά αλλού, παρά μόνο στα ποιήματα και στο διάβασμα. Όταν ήταν με τους φίλους του, του άρεσε να απαγγέλλει και να τραγουδά. Ήταν δεκατεσσάρων χρονών, όταν, κυνηγώντας μια καλύτερη τύχη, έφθασε στην Κοπεγχάγη, με μόνη του περιουσία 30 φράγκα με σκοπό να γίνει ηθοποιός. Έδωσε εξετάσεις στη Βασιλική Σχολή θεάτρου, αλλά ήταν τόσο άσχημος και αδύνατος, που δεν τον δέχτηκαν. Το 1827 δημοσίευσε κάποια ποιήματά του και έπειτα εξέδωσε μια σειρά έργων που του εξασφάλισαν την παγκόσμια δόξα. Αποτελεί άλλο ένα σημαντικό παράδειγμα κατά την άποψη μου, να μην τα παρατάς και να κυνηγάς το όνειρο σου!

Κάποια από τα ποιο γνωστά παραμύθια του Άντερσεν είναι: η μικρή γοργόνα, τα καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα, οι αγριόκυκνοι, η Βασιλοπούλα και το ρεβίθι, η Τοσοδούλα, το ασχημόπαπο και το κοριτσάκι με τα σπίρτα. Σίγουρα πολλοί από μας τα έχουν ακούσει και γιατί όχι τα έχουν διαβάσει πολλές φορές, τώρα πια και στα δικά τους παιδιά.

Η δύναμη των παραμυθιών να μεταφέρουν άμεσα και έμμεσα μηνύματα είναι αξιοπρόσεκτη και αξιόλογη. Μέσα από μια φαινομενικά απλή ιστορία (π.χ. “Ο βοσκός και ο λύκος” ή “Ο λαγός και η χελώνα”) μπορεί κάποιος να εξάγει πολλά ηθικά διδάγματα και παράλληλα νοήματα με μεγαλύτερο βάθος από ότι ο λόγος αυτός κάθε αυτός του παραμυθιού. Άλλωστε αυτός είναι και ένας από τους κυριότερους λόγους που τα παραμύθια λέγονται κυρίως σε παιδιά. Έτσι οι ενήλικοι προσπαθούν, και μέσα από τα παραμύθια να μεταδώσουν στα παιδιά αξίες και ιδανικά που και οι ίδιοι ασπάζονται.

Το κάθε βιβλίο βέβαια είναι ένα μικρό ταξίδι φαντασίας για τα παιδιά μικρότερης ηλικίας. Συχνά όμως επιλέγουμε βιβλία και ως διευκόλυνση σε πιο δύσκολα και δυσάρεστα θέματα. Όπως σε καταστάσεις απώλειας ή διαχείρισης του πένθους και του παιδικού θρήνου. Άλλο ένα θέμα που δυσκολεύει κάποιους γονείς είναι η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ή ακόμα και η επιθετικότητα του παιδιού τους. Σε τέτοιες λοιπόν και παρόμοιες καταστάσεις τα ανάλογα παιδικά/εφηβικά βιβλία μπορεί να σας φανούν πολύ χρήσιμοι συνοδοιπόροι, ακόμα και στο πέρασμά τους από το ένα αναπτυξιακό στάδιο στο επόμενο. Πέρα λοιπόν από ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την ευκολότερη μετάδοση γνώσεων και αξιών, το κάθε βιβλίο μπορεί και οφείλει να έχει μια ξεχωριστή αξία αρκεί να χρησιμοποιηθεί σωστά.

Στην αγορά κυκλοφορούν πάρα πολλά καλά παιδικά βιβλία, πλούσια με εικόνες, παιχνίδια, ζωγραφιές και πάζλ. Βιβλία που προσπαθούν να ξυπνήσουν όλες τις αισθήσεις των παιδιών. Βιβλία που αν τα προσφέρετε από νωρίς στα παιδιά σας και τα συνοδεύουν από τις πρώτες στιγμές της ζωής τους, τότε η ζωή του παιδιού σας δεν πρόκειται ποτέ μα ποτέ να είναι πραγματικά φτωχή.

Καλή ανάγνωση! 

 

Παιδί: οι ιδιαιτερότητες της παιδικής ψυχής και της ανάπτυξης

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ - ΣΤΟ...ΝΤΙΒΑΝΙ

Τρίτη, 26 Μάρτιος 2013 08:11
Συντάχθηκε απο τον/την Administrator

paidia milaneΓράφει η Μαρία Ξανθοπούλου

Πιαζέ: Τι κάνει τον αέρα να φυσά?

Ιουλία (5 ετών): Τα δέντρα.

Πιαζέ: Πώς το ξέρεις;
Ιουλία: Τα είδα να κουνάνε τα κλαδιά τους.

Πιαζέ: Και πώς γίνεται ο αέρας;

Ιουλία: Να έτσι (κουνώντας το χέρι της μπροστά στο πρόσωπο του Πιαζέ). Μόνο που τα κλαδιά είναι μεγαλύτερα και υπάρχουν πολλά δέντρα.

Πιαζέ: Και τι κάνει τον αέρα να φυσά στη θάλασσα;

Ιουλία: Από τη στεριά έρχεται εκεί ο αέρας. ... Όχι από τα κύματα!

Λίγα λόγια για τον Ζαν Πιαζέ (Jean Piaget 09.08.1896 – 16.09.1980) ήταν Ελβετός φιλόσοφος, φυσικός επιστήμονας και ψυχολόγος, ιδιαίτερα γνωστός για τις μελέτες του σχετικά με τα παιδιά. Όπως την θεωρία της γνωστικής ανάπτυξης (αγγλικά: Τheory of cognitive development) και για την επιστημολογική του άποψη γνωστή και ως γενετική επιστημολογία. Η σημαντικότερη συμβολή του θεωρείται η στρουκτουραλιστική κατασκευή των σταδίων της γνωστικής ανάπτυξης του ανθρώπου, ενώ όσον αφορά τη θεωρία της μάθησης υποστήριξε την εμπειριστική απόκτηση γνώσης δηλαδή μέσω της εμπειρίας, της παρατήρησης και τέλος της αφαίρεσης. Τα συγγράμματά του μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον τρόπο που σκέπτεται το παιδί ανάλογα με την ηλικία του.

Ο ψυχικός κόσμος του μικρού παιδιού

Το κάθε μικρό παιδί ζει σε ένα δικό του κόσμο, σκέπτεται, αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει όλα όσα συμβαίνουν με διαφορετικό τρόπο από ότι οι μεγάλοι. Δίνει ένα ιδιότυπο-παιδικό νόημα στην πραγματικότητα που το περιβάλλει. Για να μπορέσουμε να επικοινωνήσουμε δημιουργικά με το παιδί οφείλουμε να καταλάβουμε όσο μας είναι δυνατόν τον τρόπο που σκέπτεται και αισθάνεται τον κόσμο. Να δούμε με τα δικά του μάτια και να ακούσουμε με τα δικά του αυτιά. H ανάπτυξη των παιδιών συντελείται σε στάδια, αυτά ξεκινούν από την γέννηση και εκτείνονται μέχρι την εφηβεία. Η διαδοχή των σταδίων αυτών σχετίζεται με ποιοτικές διαφορές στον τρόπο σκέψης του. Σε κάθε ηλικία συγκροτούνται και εγκαθίστανται συγκεκριμένες νοητικές ικανότητες που χαρακτηρίζουν και το κάθε στάδιο.

Νεογέννητο: Τους πρώτες μήνες της ζωής του το βρέφος μαθαίνει μέσα από τα αντανακλαστικά. Είναι τα πρώτα μέσα που διαθέτει για την επιβίωση και την προσαρμογή του στο περιβάλλον. Αυτά αποτελούν την βάση για την ανάπτυξη εκούσιων δραστηριοτήτων. Σημαντικό ρόλο στην διαδικασία αυτή παίζουν οι αισθήσεις και η ικανότητα της κίνησης που αποκτά το βρέφος. Μ' αυτό τον τρόπο δημιουργούνται τα πρώτα σχήματα (αισθησιοκινητικά). Τα βρέφη μαθαίνουν να ελέγχουν και να συντονίζουν τα αντανακλαστικά τους (πχ πιπιλάνε όταν τοποθετούνται αντικείμενα στο στόμα τους). Τα αντανακλαστικά αυτά παρέχουν την ώθηση για την ίδια τους την αλλαγή καθώς παράγουν επιπλέον ερεθίσματα. Επαναλαμβάνουν ευχάριστες πράξεις μόνο και μόνο για την ευχαρίστηση που τους προκαλούν. Έτσι σιγά σιγά μαθαίνει το βρέφος και το παιδί πως:

• Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον εαυτό του και τον κόσμο.
• Αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι υπάρχει σχέση μεταξύ των πράξεών του και του περιβάλλοντος (αν κλάψει κάποιος θα εμφανιστεί).
• Τα αντικείμενα είναι ξεχωριστά από το χώρο στον οποίο βρίσκονται.
• Τα αντικείμενα υπάρχουν ακόμα και όταν δεν τα βλέπει ή δεν τα αγγίζει. Τα αντικείμενα μένουν ίδια ακόμη και όταν αλλάζουν τόπο ή κατεύθυνση.
• Καταλαβαίνει τις σχέσεις αιτίας αποτελέσματος. Αν χτυπήσω το τούμπανο θα ακούσω μπουμ.
• Μετά τον πρώτο χρόνο, επεκτείνει την εμπειρία του και πειραματίζεται χτυπώντας όλα τα αντικείμενα επίτηδες για να ακούσει το θόρυβο που θα κάνουν.
• Στα πρώτα δύο χρόνια της ζωής του το παιδί που δέχεται τη φροντίδα και την αγάπη των γονιών του αναπτύσσει αισθήματα εμπιστοσύνης, ασφάλειας και αισιοδοξίας που θα το συνοδεύουν σε ολόκληρη τη ζωή του. Αν δεν πάρει αρκετή αγάπη, προσοχή και ερεθίσματα το παιδί δεν θα εμπιστεύεται τον εαυτό του και τους άλλους και αντί να ενεργεί δυναμικά θα αποσύρεται νιώθοντας αβεβαιότητα. (Για τον σημαντικό πρώτο χρόνο της ζωής κάθε ανθρώπου θα αναφερθώ σε κάποιο επόμενο άρθρο)

Μετά από τον δεύτερο χρόνο:
• Σκέπτεται με σύμβολα. Το πιρούνι γίνεται αεροπλάνο ή αυτοκίνητο και το ποδήλατο είναι το άλογο που ιππεύει. Αρχίζει να καταλαβαίνει την έννοια του χρόνου. Τι σημαίνει παρελθόν και μέλλον. Καταλαβαίνει τι σημαίνει η μαμά θα γυρίσει σε λίγο.
• Από δύο μέχρι τριάμισι χρονών το παιδί μαθαίνει να κάνει κάποια πράγματα από μόνο του χωρίς να πρέπει να εξαρτάται πάντοτε από τους άλλους. Αναπτύσσει ένα είδος πεισματάρικης ανεξαρτησίας. Επιμένει να γίνει το δικό του, εκδηλώνει νευρικά ξεσπάσματα και αρνητισμό. Από αυτό το στάδιο της ανάπτυξής του θα εξαρτηθεί το αν θα μπορέσει να γίνει αυτόνομο αναπτύσσοντας την αυτοεκτίμησή του ή αν μεγαλώνοντας θα αισθάνεται ανασφάλεια και ντροπή. Αν οι γονείς δεν επιτρέψουν στο παιδί να ενεργεί ελεύθερα ώστε να μαθαίνει μέσα από τις αποτυχίες του τότε το παιδί θα αμφιβάλλει για τις ικανότητές του και ως ενήλικας είναι πολύ πιθανόν να θέλει πάντα να στηρίζεται σε κάποιον άλλο και να αναζητά σχέσεις εξάρτησης.
• Καταλυτικό ρόλο παίζει η ανάπτυξη της γλώσσας, που σηματοδοτεί την έναρξη της ικανότητας του συμβολισμού και των εσωτερικών αναπαραστάσεων. Σ' αυτή την φάση της ανάπτυξης το παιδί, σκέφτεται με βάση το αντιληπτικά επικρατέστερο, παραβλέποντας ορισμένες παραμέτρους. Η σκέψη και η επικοινωνία του χαρακτηρίζεται ως εγωκεντρική, καθώς αντιλαμβάνονται το περιβάλλον και τους άλλους μόνο μέσα από την δική τους προοπτική.
• Από τα 3,5 μέχρι την πρώτη τάξη του δημοτικού αναπτύσσει τη φαντασία του, μαθαίνει να συνεργάζεται με τους γύρω του, να παίρνει πρωτοβουλίες, να καθοδηγεί αλλά και να καθοδηγείται από τους άλλους. Πολύ πιθανόν σε αυτή την ηλικία να δημιουργήσει έναν φανταστικό φίλο, όπως έχω ήδη αναφέρει σε παλαιότερο άρθρο. Αν όμως κυριαρχεί μέσα του η ενοχή περιθωριοποιείται, εξαρτάται υπερβολικά από τους ενήλικες, αισθάνεται φόβο και δεν αναπτύσσει επαρκώς την ικανότητά του για παιχνίδι και τη φαντασία του. Όταν ένα παιδί προσχολικής ηλικίας ακούει από το περιβάλλον του ή αισθάνεται ότι αυτό που κάνει είναι κακό αναπτύσσει μέσα του ενοχικά συναισθήματα που θα το συνοδεύουν στη μετέπειτα ζωή του.

Μέχρι τα έξι περίπου χρόνια το παιδί είναι τελείως εγωκεντρικό. Τα βλέπει όλα από τη δική του σκοπιά δεν μπορεί να πάρει υπόψη του κάτι διαφορετικό από αυτό που το ίδιο μπορεί να βλέπει ή να αισθάνεται. Για παράδειγμα το παιδί κοιτώντας ένα κάντρο που εσύ δεν μπορείς να δεις από τη θέση που βρίσκεσαι μπορεί να σε ρωτήσει αν σου αρέσει, πιστεύοντας ότι και εσύ βλέπεις αυτό που εκείνο βλέπει. Ακόμη εστιάζει σε ένα πράγμα κάθε φορά και δεν μπορεί να παίρνει υπόψη του ταυτόχρονα δύο όψεις ενός γεγονότος ή μιας κατάστασης.

Από τα 6 έως τα 12 έτη (παιδική ηλικία) κατακτούν την λογική σκέψη, λαμβάνουν υπόψη τους τόσο διαφορετικές παραμέτρους όσο και τους άλλους (κατάργηση της εγωκεντρικής επικοινωνίας και στάσης). Τα κύρια ελλείμματα που εμφανίζονται αφορούν την αφηρημένη σκέψη.
Από τα 12 έτη έως το τέλος της εφηβείας συντελείται η ανάπτυξη της λογικής σκέψης, βελτιώνεται η ικανότητα για κατανόηση και ερμηνεία, επιτυγχάνεται η κατάκτηση της αφηρημένης σκέψης.

Για κάθε στάδιο ανάπτυξης το παιδί σχηματίζει μια άποψη για την πραγματικότητα στη συγκεκριμένη ηλικιακή περίοδο στην οποία βρίσκεται. Στο επόμενο στάδιο το παιδί πρέπει να διατηρήσει το προηγούμενο επίπεδο των ψυχικών ικανοτήτων, για να ανοικοδομήσει έννοιες. Η πνευματική ανάπτυξη είναι μια ανοδική επεκτεινόμενη σπείρα, στην οποία τα παιδιά πρέπει συνεχώς να τροποποιούν τις ιδέες που είχαν σχηματίσει στο προηγούμενο στάδιο και να τις αντικαθιστούν με νέες υψηλότερες έννοιες που απαιτούνται στο επόμενο επίπεδο.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως η εξέλιξη του ανθρώπου και συγκεκριμένα του παιδιού, περνάει διάφορα στάδια εξέλιξης. Καλό είναι πάνω κάτω να γνωρίζουμε κάποια από τα στοιχεία της εκάστοτε περιόδου. Αυτό βοηθάει να αντιμετωπιστούν καλύτερα και πιο παραγωγικά κάποιες ίσως δύσκολες καταστάσεις, από την άλλη οφείλουμε να γνωρίζουμε ποια είναι τα ανάλογα και απαραίτητα ερεθίσματα για κάθε ηλικία.

Πάνω από όλα δεν κάνει να ξεχνάμε πως το παιδί μαθαίνει πολλά μέσα από το παιχνίδι, για αυτό και οφείλουμε να το παροτρύνουμε σε αυτό και να του αφήνουμε το περιθώριο αλλά και τον χρόνο να εξερευνήσει και να μάθει τόσο τον εαυτό του όσο και τον κόσμο που το περιβάλλει, μέσα από αυτό.

 

Νυχτερινή ενούρηση

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ - ΣΤΟ...ΝΤΙΒΑΝΙ

Σάββατο, 16 Μάρτιος 2013 11:11
Συντάχθηκε απο τον/την Administrator

enourisiΓράφει η Μαρία Ξανθοπούλου

Ως νυχτερινή ενούρηση ορίζεται η μη ηθελημένη και ακούσια απώλεια ούρων κατά την διάρκεια του ύπνου ή και της ημέρας η οποία συμβαίνει μετά την ηλικία των πέντε ετών (απαραίτητο κριτήριο για να δοθεί η διάγνωση) και με συχνότητα τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα για διάστημα μεγαλύτερο από τρεις μήνες. Η ύπαρξη κάποιας οργανικής ή σωματικής αιτίας έχει προηγουμένως σαφώς αποκλειστεί, όπως πχ. διαβήτης, λοίμωξη της ουροδόχου κύστης και των νεφρών, επιληπτική διαταραχή, μικρό μέγεθος της ουροδόχου κύστης ή χαμηλή ευαισθησία του σφικτήρα.

Ξεχωρίζουμε δύο κατηγορίες:

Πρωτοπαθής ενούρηση (Primary enuresis): Όταν δεν έχει ποτέ επιτευχθεί ο έλεγχος των σφικτήρων και συνήθως οφείλεται σε σωματικές ασθένειες, διαταραχές ή οργανικούς παράγοντες. Φαίνεται, μάλιστα, ότι η εκδήλωση της επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από γενετικούς παράγοντες. Αν ο ένας γονιός είχε πρόβλημα νυχτερινής ενούρησης ο κίνδυνος είναι για το παιδί 44%. Αν είχαν το πρόβλημα και οι δύο γονείς, ο κίνδυνος για το παιδί είναι 77%. Επίσης μονοζυγωτικοί δίδυμοι παρουσιάζουν ενούρηση σε ποσοστό 68% ενώ διζυγωτικοί σε ποσοστό 36%.

Δευτεροπαθής ενούρηση (Secondary enuresis): Όταν επανεμφανίζεται το πρόβλημα αφού έχει αποδειχτεί με το πέρασμα του χρόνου η δυνατότητα ελέγχου της ενούρησης. Συνήθως οφείλεται σε ψυχολογικές δυσκολίες και διαταραχές. Έτσι συχνά αναφέρεται ως αντίδραση σε αγχογόνα περιστατικά, ιδιαίτερα στις ηλικίες 4-6 ετών. Σε αυτές τις περιπτώσεις έχει επίσης παρατηρηθεί συχνότερα ενδοοικογενειακή δυσαρμονία, η οποία φαίνεται να επηρεάζει την ανάπτυξη του παιδιού.

Η ενούρηση μπορεί να αποτελεί μονοσυμπτωματική κατάσταση ή να σχετίζεται με ευρύτερη συναισθηματική διαταραχή ή διαταραχή της συμπεριφοράς. Στη χώρα μας, το ποσοστό των παιδιών με την συγκεκριμένη διαταραχή ανέρχεται στο 1-2% ας σημειώσουμε εδώ πως οι περισσότεροι γονείς θεωρούν την πρωτοπαθή ενούρηση ως αποτέλεσμα ανωριμότητας και αρχίζουν να ανησυχούν για αυτήν όταν αυτή επιμένει μετά την ηλικία των 10 ετών ή όταν είναι δευτεροπαθής.

Πιθανά ψυχολογικά αίτια τα οποία συναντώνται πιο συχνά στη δευτερογενή ενούρηση μπορεί να είναι:

Αισθήματα ζήλιας απέναντι σε μικρότερο αδελφάκι, ανασφάλεια, αδικαιολόγητο άγχος, ψυχοσυναισθηματική ανωριμότητα, προβλήματα επικοινωνίας και καυγάδες ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, κοινωνική απομόνωση (για τα μεγαλύτερα παιδιά). Διάφορες φοβίες (ζώα, φαντάσματα, κεραυνοί, θάνατος), μειωμένη αυτοεκτίμηση.
Βάση όλων αυτών το εύλογο συμπέρασμα που απορρέει είναι πως η ενούρηση μπορεί να προκαλέσει δευτερογενή προβλήματα στα παιδιά σε τρεις κυρίως τομείς: α) στη συμμετοχή τους σε κοινωνικές δραστηριότητες, πολλά παιδιά μπορεί να αποφεύγουν να πηγαίνουν σε σχολικές εκδρομές ή να κοιμούνται σε φιλικά σπίτια, β) στη διατάραξη των σχέσεων με τους συνομήλικους- με τις ανάλογες επιδράσεις στο επίπεδο της αυτοεκτίμησης- είναι πιθανόν να βιώνουν συχνό φόβο απόρριψης μήπως οι συνομήλικοί τους ανακαλύψουν το πρόβλημά τους και γ) στη σχέση με τους γονείς τους. Λανθασμένα πιστεύουν συχνά οι γονείς πως οφείλεται στην τεμπελιά του παιδιού και η πεποίθηση αυτή γεννά έντονα συναισθήματα θυμού και οδηγεί πολλούς στην επιβολή αυστηρών τιμωριών.

Δεν πρόκειται να βελτιωθεί η κατάσταση με το να μαλώνετε και να απειλείτε το παιδί για την νυχτερινή ενούρηση. Μην το πιέζετε να το ξεπεράσει με το ζόρι, φροντίστε να του εξηγήσετε ότι δεν φταίει και ότι γρήγορα θα αποκτήσει τον έλεγχο. Προσπαθήστε να μπείτε στη θέση του και να καταλάβετε αυτό που αισθάνεται. Συζητείστε μαζί του τι πιστεύει το ίδιο πως φταίει ή τι το ενοχλεί. Προσπαθήστε να εντοπίσετε μαζί αγχωτικούς παράγοντες που ενδέχεται να αποτελούν εκλυτικά αίτια για την εμφάνιση της ενούρησης, αλλά και τι ίσως φοβάται το παιδί σας. Φροντίστε να το καθησυχάσετε, να το στηρίξετε και να το ενισχύσετε. Μην επιτρέπετε να το κοροϊδεύουν τα άλλα μέλη της οικογένειας και ιδιαίτερα τα αδέλφια του. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να προλάβει ή να αποκαταστήσει τα δευτερογενή προβλήματα που πηγάζουν από αυτή σε ικανοποιητικό βαθμό. Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι κατόπιν αποτελεσματικής παρέμβασης, η αυτοεκτίμηση και οι σχέσεις των παιδιών αυτών με τους συνομηλίκους τους βελτιώνονται σημαντικά.

 

Πότε για το παιδί σας είναι καλό να επισκεφτείτε έναν ψυχολόγο

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ - ΣΤΟ...ΝΤΙΒΑΝΙ

Τρίτη, 12 Μάρτιος 2013 12:11
Συντάχθηκε απο τον/την Administrator

Γράφει η Μαρία Ξανθοπούλου

Στη σχολική κοινότητα συχνά παρατηρούνται παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς που προκαλούν δυσάρεστες καταστάσεις είτε στον εαυτό τους είτε στους συμμαθητές και τους δασκάλους τους. Τα εσωτερικευμένα προβλήματα, όπως είναι το άγχος και η καταθλιπτική συμπεριφορά, αναστατώνουν τον ίδιο το μαθητή, ενώ τα εξωτερικευμένα προβλήματα, όπως η υπερκινητικότητα και η επιθετική συμπεριφορά, αναστατώνουν το δάσκαλο και τους συμμαθητές. Πολλές φορές οι δάσκαλοι αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στα προβλήματα αυτά και ζητούν την παρέμβαση των γονιών, ενώ συχνά οι γονείς κατηγορούν τους δασκάλους για ανεπαρκή χειρισμό των καταστάσεων. Στην πραγματικότητα, για να μπορέσουν να λυθούν παρόμοια προβλήματα, είναι απαραίτητη η συνεργασία των γονιών, του δασκάλου και του ίδιου του μαθητή. Αν με τη συνεργασία αυτή δε φανεί βελτίωση, τότε χρειάζεται να ανατρέξει ο γονιός και στον ειδικό.

Σε γενικές γραμμές, ο γονιός χρειάζεται να ζητήσει τη γνώμη του ψυχολόγου όταν παρατηρήσει μια αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού, ή στο συναίσθημά του, ή όταν θεωρήσει πως παρουσιάζει συμπεριφορά ακατάλληλη για την ηλικία του. Ειδικότερα, ορισμένοι, από τους λόγους για τους οποίους χρειάζεται να ανατρέξει στον ειδικό είναι οι εξής:

•Καταθλιπτικό συναίσθημα

•Απόσυρση - απομόνωση

•Δυσκολίες στον ύπνο

•Σχολική φοβία και Άγχος εξετάσεων

•Ενούρηση – εγκόπρηση

•Χαμηλή αυτοεκτίμηση

•Άγχος λόγω μαθησιακών δυσκολιών

•Τραυλισμός, Τικ

•Υπερκινητικότητα

•Ευερεθιστότητα

•Επιθετικότητα – παρορμητικότητα

•Παραβατική συμπεριφορά ή προβλήματα διαγωγής

•Οικογενειακά προβλήματα

•Επιπτώσεις από διαζύγιο γονέων αλλά και στη σωστή διαχείριση και αντιμετώπιση μιας σημαντικής απώλειας (πένθος-θρήνος). Επιπτώσεις μετά από θάνατο προσφιλούς προσώπου, μετά το πέρας του πρώτου εξαμήνου.

•Κακοποίηση

•Υποψία χρήσης ουσιών

Όταν οι γονείς αντιληφθούν τη δυσκολία, χρειάζεται να κάνουν πρώτα οι ίδιοι μια επίσκεψη στον ψυχολόγο, προκειμένου να του δώσουν τις ανάλογες πληροφορίες για το παιδί. Κατόπιν, χρειάζεται να ενημερώσουν το παιδί για την επίσκεψη που θα πρέπει να κάνει εκείνο. Η ενημέρωση είναι πάντα προσαρμοσμένη στην ηλικία του παιδιού. Για παράδειγμα, σε ένα παιδί που πάει στο δημοτικό, ο γονιός μπορεί να του πει: «Έκλεισα ένα ραντεβού για εμάς με την Κα…….(προσθέστε το όνομα του ειδικού) για……(π.χ. την δυσκολία σου να παρακολουθήσεις με προσοχή τα μαθήματα στο σχολείο - προσθέστε το πρόβλημα του παιδιού αντίστοιχα). Έπειτα εξηγήστε στο παιδί τι κάνει ένας ψυχολόγος. Για παράδειγμα: « Η Κα…….είναι εκπαιδευμένη να βοηθάει τους ανθρώπους να καταλαβαίνουν τα προβλήματά τους και τα συναισθήματά τους. Δεν είναι γιατρός, δεν θα σου πάρει την θερμοκρασία, ούτε θα σου κάνει ένεση. Θα μιλήσει μαζί σου, θα σε ρωτήσει για τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου και θα σου δώσει κάποια παιχνίδια, πάζλ ή εικόνες για να παίξεις».

Αν το παιδί είναι στην εφηβεία και αντιδράσει λέγοντας πως δε θέλει να επισκεφτεί ψυχολόγο επειδή δεν είναι «τρελό», τότε μπορείτε να του απαντήσετε ως εξής: «Καταλαβαίνω ότι δεν θες να πας. Πολλοί άνθρωποι πάνε σε ψυχολόγους αλλά πολλοί λίγοι από αυτούς συμπεριφέρονται με έναν «τρελό» τρόπο. Δεν πιστεύουμε ότι είσαι τρελός αλλά κάποιες φορές αντιδράς με έναν τρόπο που μας προβληματίζει. Ανησυχούμε για εσένα και θέλουμε να πάρουμε κάποιες συμβουλές. Εάν είχες στομαχόπονο ή πονόδοντο θα πηγαίναμε μαζί σου στον γιατρό. Με τον ίδιο τρόπο αφού έχεις κάποιες συναισθηματικές δυσκολίες (ή κάποιο άγχος) είναι καθήκον μας να σου παρέχουμε την κατάλληλη βοήθεια».

Κάθε παιδί, βέβαια, χρειάζεται μια ειδική μεταχείριση, επομένως οι γονείς μπορούν να συζητήσουν στην πρώτη τους επίσκεψη στον ψυχολόγο το πώς ακριβώς θα το προετοιμάσουν για την επίσκεψή του.

 

Περισσότερα Άρθρα...