ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ - ΣΤΟ...ΝΤΙΒΑΝΙ

Γράφει η Μαρία Ξανθοπούλου, ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια

Α

φορμή για αυτό το άρθρο στάθηκε ένα μάθημα των Γερμανικών στο οποίο διαβάσαμε πόσο χαρτζιλίκι έχουν στην διάθεση τους, παιδιά ηλικίας έξι ως δώδεκα ετών, πιο συγκεκριμένα τα παιδιά του Δημοτικού. Είναι ένα θέμα αρκετά επίκαιρο και σημαντικό να προσδιορίζετε και να μαθαίνεται από αυτή την ηλικία στα παιδιά τι σημαίνει η αρχαία και δημοφιλής ρήση «παν μέτρον άριστον»

Ερωτήσεις που πιθανόν προκύπτουν είναι: γιατί να δίνω στο παιδί μου χρήματα, τι μαθαίνει μέσα από αυτή την διαδικασία, τι ποσό είναι καλό να δίνω στην εκάστοτε ηλικία, πόσο επηρεάζεται από τα χρήματα που διαθέτουν οι συνομήλικοι του, τι μπορώ να αλλάξω και γενικά ποιο το όφελος αυτής της διαδικασίας;

Η πιο επίκαιρη έρευνα στον ελλαδικό χώρο διεξάγει πέρσι από την Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας (ΕΕΚΕ). Η έρευνα έγινε μέσω ερωτηματολογίου, το οποίο μοιράστηκε σε σχολεία όλης της χώρας από τα κατά τόπους εργατικά κέντρα. Οι ερωτήσεις αφορούσαν κυρίως τις καταναλωτικές συνήθειες των παιδιών ηλικίας 6 - 13 ετών. Τα αποτελέσματα έχουν ως εξής: Πενήντα ευρώ ξοδεύουν κατά μέσο όρο κάθε μήνα οι γονείς στην Ελλάδα για το χαρτζιλίκι ενός παιδιού που πηγαίνει στο δημοτικό. Το ποσό αυτό ανεβαίνει στα πενήντα οκτώ ευρώ σε περίπτωση που το παιδί δεν έχει αδέρφια, ενώ πέφτει στα τριάντα επτά ευρώ αν πρόκειται για πολυμελή οικογένεια με τέσσερα παιδιά. Το μηνιαίο χαρτζιλίκι των πενήντα ευρώ αφορά μόνο τις είκοσι ημέρες του σχολείου, ενώ αντιστοιχεί σε δύο ευρώ την ημέρα για είδη διατροφής, καθώς και πενήντα λεπτά για αγορές μη διατροφικού χαρακτήρα. Αυτό είναι ένα από τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η έρευνα.

Με την έξοδο των παιδιών από την οικογενειακή εστία και την έναρξη του δημοτικού θεωρείται και μια καλή χρονική στιγμή έναρξης αυτής της συνήθειας στα παιδιά. Η συναναστροφή βέβαια με άλλα παιδιά, τα φέρνει σε επαφή με νέες συνήθειες και επιθυμίες. Γρήγορα θα θελήσουν να υιοθετήσουν κάποιες από αυτές. Μία τέτοια είναι και το χρηματικό ποσόν που έχουν και οι συμμαθητές τους στη διάθεση τους. Στην προσπάθεια τους να ενταχθούν στη νέα ομάδα ή αλλιώς στην προσπάθεια κοινωνικοποίησης τους, τα παιδιά θα επιδιώξουν να μοιάσουν τους άλλους, είτε στη συμπεριφορά και εμφάνιση, είτε ακόμα και με το ποσό που έχουν στη διάθεση τους να ξοδέψουν. Αυτό αυτομάτως αποτελεί θέμα συζήτησης στο σπίτι και συχνά μπορεί να προκύψουν αντιπαραθέσεις.

Οφείλουμε να έχουμε συζητήσει το θέμα και να γνωρίζει το παιδί ποιες δικές του ανάγκες καλείται να καλύψει με το χαρτζιλίκι του. Όταν μια μητέρα φροντίζει να ετοιμάζει καθημερινά το κολατσιό του και αυτή η ανάγκη καλύπτεται από το σπίτι, είναι δική του ευθύνη αν ξοδέψει τα χρήματα του για κάποιες λιχουδιές και μείνει χωρίς χαρτζιλίκι για το υπόλοιπο της εβδομάδας. Είναι δηλαδή ένας τρόπος να μάθουν από νωρίς τι έχουν πραγματικά ανάγκη και πού θα ξοδέψουν το χαρτζιλίκι τους. Μαθαίνουν να κάνουν επιλογές και να αναλαμβάνουν και τις συνέπειες αυτών.

Δεν είναι καλό να είμαστε υπερβολικοί με το ποσόν. Αυτό εξαρτάται πρωτίστως και από το τι μπορεί ο καθένας να δώσει, σύμφωνα λοιπόν με τα οικονομικά αλλά και από τα πόσα μέλη έχει η οικογένεια. Οφείλουμε να γνωρίζουμε τις επιθυμίες τους και να συζητάμε μαζί τους το τι είναι σημαντικό, αλλά και τι μπορούμε να εκπληρώσουμε. Είναι σημαντικό να μάθουν από νωρίς να αποταμιεύουν κάποιο ποσόν για να εκπληρώσουν μια ίσως πιο ακριβή επιθυμία τους. Βοηθάει επίσης να αντιληφτούν πως δεν εκπληρώνονται πάντα και όλες οι επιθυμίες.

Το χαρτζιλίκι μπορεί να σταθεί και ένας πολύ καλός σύμμαχος στο θέμα της «σωστής τιμωρίας». Αν κάποια στιγμή δείξει μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά και στερηθεί το χαρτζιλίκι του για μια εβδομάδα θα σκεφτεί σίγουρα τι τον οδήγησε στη στέρηση του. Ας μην ξεχνάμε, πως τα παιδιά διαμορφώνουν τις καταναλωτικές τους συνήθειες από τους γονείς, κάτι που δεν είναι πάντα θετικό, ειδικά όταν οι ίδιοι δεν διαθέτουν κάποιο συγκεκριμένο μέτρο σε αυτές.

Πηγή έρευνας: http://tvxs.gr/taxonomy

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ - ΣΤΟ...ΝΤΙΒΑΝΙ

Γράφει η Μαρία Ξανθοπούλου, ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια

Ο

τζόγος αποτελεί άλλη μια συμπεριφορά η οποία χαρακτηρίζεται ως εξαρτητική. Οι παίκτες παρουσιάζουν απώλεια αυτοελέγχου και μια βαθμιαία οικονομική, ηθική και συναισθηματική κατάπτωση. Στα πλαίσια της εξάρτησης αυτής ο ασθενής/παίκτης αναπτύσσει ανεκτικότητα, δηλαδή θέλει να παίζει όλο και περισσότερο, συχνά χάνοντας την έννοια του χρόνου αλλά και των χρηματικών ποσών που αφιερώνει. Επιπλέον παρουσιάζει συχνές συναισθηματικές μεταπτώσεις (ευφορία-δυσφορία). Το ψέμα, η ευστροφία αλλά και η τάση τους να αποκρύπτουν αυτή την συμπεριφορά τους, αποτελούν κύρια χαρακτηριστικά του παθολογικού τζογαδόρου.       
Τα τυχερά παιχνίδια διακρίνονται σε α) παιχνίδια τύχης στα οποία ο παίχτης δεν ασκεί κανενός είδους έλεγχο (ρουλέτα, φρουτάκια, Κίνο, κ.α.) και β) στα παιχνίδια όπου απαιτείται ένας βαθμός δεξιότητας και γνώσης από τον παίχτη (αθλητικά στοιχήματα, ιπποδρομίες, πόκερ κ.α.) Χαρακτηριστικό σύμπτωμα στην ασθένεια του παθολογικού τζόγου είναι η συντήρηση μύθων, λανθασμένων παραδοχών, αυταπατών και της ψευδαίσθησης ελέγχου γύρω από τις συνθήκες και την τελετουργία του παιχνιδιού. Τείνουν να υπερεκτιμούν τα κέρδη τους ενώ ξεχνούν είτε υποτιμούν τα ποσά που έχουν χάσει και υιοθετούν μια διαστρεβλωμένη εικόνα των γεγονότων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πεποίθηση ενός παθολογικού παίχτη που θεωρεί ότι «σχεδόν κέρδισε» ποντάροντας π.χ. στο 1 όταν βγήκε στη ρουλέτα το 2.

Ο παθολογικός τζόγος αποτελεί σοβαρότατη ψυχική ασθένεια με συχνά άσχημη έκβαση για τον ασθενή τόσο επειδή ο ίδιος αρνείται συνήθως να αναζητήσει θεραπεία όσο και λόγω της εγκατάλειψης αυτού από τους οικείους του λόγω του στιγματισμού, της οικονομικής και ηθικής εξάντλησης. Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση είναι χαρακτηριστικά στάδια της πορείας της ασθένειας του «παθολογικού τζόγου».

Μιλάμε λοιπόν και σε αυτές τις περιπτώσεις για εξάρτηση, διότι αυτοί οι άνθρωποι είναι διατεθειμμένοι να παίξουν άνα πάσα στιγμή, μεγάλα χρηματικά ποσά για να ικανοποιήσουν τη εσωτερική θέληση τους. Συχνά φτάνουν στα άκρα και ξεπερνούν το χρηματικό όριο που έχουν θέσει ως όριο «εξ΄αρχής» ή φτάνουν σε σημείο να παίζουν περισσότερα χρήματα από ότι διαθέτουν. Συχνά θα τους ακούσεις να λένε: «Σήμερα το νιώθω θα δεις θα πάω πολύ καλά.....και μετά θα έχεις από εμένα ό,τι θες.....»

Το παιχνίδι/Τζόγος είναι προβληματικό όταν:

• καταναλώνουν πολύ χρόνο σε αυτό
• χάνουν πολλά χρήματα
• δεν εκπληρώνουν τις υπόλοιπες υποχρεώσεις τους όπως δουλειά, σχολείο  ή τις υποχρεώσεις τους στο σπίτι/οικογένεια.
• επηρεάζεται αρνητικά η προσωπική τους ζωή αλλά και αυτή των συνανθρώπων τους
• νιώθουν άσχημα για αυτό που κάνουν
• το βλέπουν ή το ορίζουν ως μέσο για να λύσουν προβλήματά τους.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Η θεραπεία του παθολογικού τζόγου συνίσταται στο να βοηθήσει τον ασθενή να ξεπεράσει τις παράλογες σκέψεις που έχει αναπτύξει, σχετικά με τον έλεγχο τυχαίων γεγονότων όπως ο τζόγος καθώς και στην αντιμετώπιση των διαφόρων συμπτωμάτων που παρουσιάζονται συνήθως λόγω της εξαρτητικής διαδικασίας. Δεν βοηθάει σε καμία περίπτωση να τους δανείζεται χρήματα όσο και αν σας εκλιπαρούν. Μόνοι τους πρέπει να αντιληφθούν σε τι φαύλο κύκλο έχουν πέσει και να επιθυμούν να απαλλαγούν. Αυτό που δυσκολεύει τα πράγματα είναι η πεποίθηση τους σε ένα είδος μαγικής σκέψης, όπως επίσης πως αυτοί οι άνθρωποι πιστεύουν υπερβολικά στη τύχη. Η απότομη διακοπή του τζόγου παρουσιάζει συχνά σύνδρομο στέρησης ανάλογου του αλκοόλ και των ουσιών (πόνους στο στομάχι, ναυτίες, ιλίγγους, διαταραχές διατροφής και ύπνου, άγχος, δυσφορία) και μπορεί να προκαλέσει και νευρολογικές διαταραχές (επιληψία) καθώς και διάφορες ψυχικές παθήσεις.

Κύριος στόχος της θεραπευτικής διαδικασίας του ασθενή είναι η κινητοποίηση αυτού προς την κατεύθυνση της βαθμιαίας διακοπής του τζόγου και η αναζήτηση τεχνικών για την μακροχρόνια αποχή αυτού από τα τυχερά παιχνίδια. Παράλληλα θετικά αποτελέσματα έχει η αντιμετώπιση τους όταν συνδυάζεται και με συμβουλευτική όσον αφορά την διαχείριση των χρεών τους.