Ακράτεια ούρων σε άνδρες και γυναίκες

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ - ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ

Γράφει ο Νίκος Μπρουσκέλης, χειρούργος ουρολόγος, υπεύθυνος τμήματος Εξωσωματικής Λιθοθριψίας Κεντρικής Κλινικής Euromedica Θεσσαλονίκης

Υπάρχουν λύσεις για όλες τις μορφές ακράτειας. Ανάλογα με το είδος της ακράτειας που παρουσιάζετε ο ουρολόγος σας θα σας καθοδηγήσει προς όλες τις διαθέσιμες μορφές θεραπείας- συντηρητικές ή χειρουργικές.

Η ακράτεια από προσπάθεια ή Stress ακράτεια συμβαίνει όταν έχουμε απώλεια ούρων κατά την αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης (για παράδειγμα όταν γελάμε, βήχουμε, σηκώνουμε βάρη κτλ). Είναι πιο συχνή σε γυναίκες μέσης ηλικίας. Στους άνδρες εμφανίζεται πιο σπάνια λόγων της διαφορετικής κατασκευής της ουρήθρας τους. Ο πιο συχνός λόγος εμφάνισης αυτής της μορφής ακράτειας είναι η ανεπαρκής στήριξη της ουρήθρας απο τους μύς της πυέλου (λεκάνης).

Η διάγνωση της ακράτειας απο προσπάθεια είναι σχετικά απλή και μόνο απο το χαρακτηριστικό ιστορικό. Κατά την κλινική εξέταση ο/η ασθενής χάνει εμφανώς ούρα όταν με γεμάτη την κύστη του ζητάμε να βήξει (cough test).

Η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει φάρμακα που είναι αναστολείς επαναπρόσληθης σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης όπως είναι η δουλοξετίνη. Πολύ υποβοηθητική σε αυτήν την θεραπεία είναι η ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους μέσω ασκήσεων που ο/η ασθενής πρέπει να κάνει σε τακτά χρονικά διαστήματα (ασκήσεις Kegel).

Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει τις ενδοουρηθρικές ενέσεις διογκωτικών ουσιών και τις ταινίες ελεύθερης τάσης.

Οι ταινίες ελεύθερης τάσης είναι μια σχετικά νέα μέθοδος η οποία κερδίζει συνεχώς έδαφος. Πρόκειται για μια επίσης ελάχιστα παρεμβατική μέθοδο η οποία ουσιαστικά δημιουργεί μια "αιώρα" κάτω απο την ουρήθρα στηρίζοντας την και μειώνοντας την κινητικότητα της. Υπάρχουν διάφοροι τύποι ταινιών με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Η ακράτεια απο έπειξη συμβαίνει όταν έχουμε απώλεια ούρων λόγω μιας ακούσιας σύσπασης του μυός της κύστης(εξωστήρας μύς της κύστης). Αυτό χαρακτηριστικά περιγράφεται ως ακράτεια στην οποία "χάνω ούρα γιατί δεν προλαβαίνω να φτάσω στην τουαλέτα...".

Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της ακράτειας απο έπειξη είναι συχνουρία, επιτακτικότητα και νυχτουρία. Όταν βάζουμε το κλειδί στην πόρτα ή πλένουμε πιάτα κατά κανόνα η έπιθυμία για ούρηση γίνεται πολύ έντονη. Επίσης η μορφή αυτή ακράτειας επιδεινώνεται χαρακτηριστικά με τη λήψη καφεΐνης ή αλκοόλ.

Η διάγνωση της επιτακτικής ακράτειας γίνεται εκτός απο το ιστορικό με το λεγόμενο ημερολόγιο ούρησης όπου ζητείται απο τον ασθενή να καταγράφει την πρόσληψη και αποβολή υγρών για τρια με πέντε συνεχόμενα 24ωρα. Η τελική διάγνωση όμως πολλές φορές γίνεται με το λεγόμενο ουροδυναμικό έλεγχο.

Η θεραπεία περιλαμβάνει την λεγόμενη επανεκπαίδευση της κύστης . Το επόμενο στάδιο είναι η διακοπή της λήψης καφεΐνης (καφές, τσάι, κόκα κόλα). Αν αυτά δε βοηθήσουν ικανοποιητικά, υπάρχουν φάρμακα που ουσιαστικά βοηθούν τον μυ της κύστης να χαλαρώσει. Τα φάρμακα αυτά ανήκουν στην κατηγορία των αντιχολινεργικών.

Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις επιτακτικής ακράτειας μπορεί να επιλεχθεί η χειρουργική παρέμβαση είτε με τη μορφή κυστεοπλαστικής (αύξηση της χωρητικότητας της κύστεως με τη χρήση τμήματος εντέρου) ή με κάποια μορφή εκτροπής των ούρων.

Η μικτή ακράτεια, είναι ένας συνδυασμός ακράτειας απο προσπάθεια και ακράτειας από έπειξη.

Στη μορφή αυτή ακράτειας τα συμπτώματα των άλλων δύο τύπων συνυπάρχουν και πολλές φορές συγχέονται απο τον ασθενή κάνοντας τη διάκριση μεταξύ τους πολύ δύσκολη.

Η θεραπεία περιλαμβάνει συνδυασμό των επιλογών των δυο μορφών ακράτειας που την αποτελούν. Έτσι τόσο η επανεκπαίδευση της κύστης, όσο και η διακοπή της καφεΐνης βοηθούν. Πολλές φορές απαιτούνται αντιχολινεργικά φάρμακα για να μειώσουν το στοχείο της επιτακτικότητας.

Παράλληλα συνήθως χρειάζεται κάποια αγωγή με τοπικά οιστρογόνα μειώνοντας έτσι τα επεισόδια ακράτειας απο προσπάθεια. Πολλές φορές κρίνεται απαραίτητη κάποια χειρουργική θεραπεία συνήθως με τη μορφή ταινίας ελεύθερης τάσης.

Η ακράτεια απο υπερπλήρωση παρατηρείται όταν η κύστη δεν μπορεί να αδειάσει επαρκώς και τελικά διογκώνεται παθολογικά. Αυτό συνήθως συμβαίνει σε περιπτώσεις αποφράξεως της κύστεως (λόγω διογκωμένου προστάτη), σε ατονία του μυός της κύστεως και σε νευρολογικές παθήσεις.

Συχνότερες παθήσεις που προκαλούν τέτοιου είδους ακράτεια είναι η έντονη υπερπλασία του προστάτη, στενώματα της ουρήθρας, διαβητική κυστοπάθεια και περιφερική νευροπάθεια.

Δυστυχώς η μόνη θεραπεία για αυτές τις περιπτώσεις είναι η τοποθέτηση καθετήρα για μεγάλο χρονικό διάστημα (πολλές φορές και μόνιμα). Υπάρχει ένα μικρό ποσοστό ασθενών που καταφέρνουν να επανέλθουν στο φυσιολογικό μετά την αφαίρεση του καθετήρα αλλά η μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών τελικά θα χρειαστεί είτε μόνιμο καθετήρα ή διαλείποντες καθετηριασμούς.