Τραύμα ή Διαταραχή μετατραυματικού στρες…

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ - ΣΤΟ...ΝΤΙΒΑΝΙ

Γράφει η Μαρία Ξανθοπούλου, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Καμιά φορά συμβαίνει να εισχωρήσει σ' ένα στρείδι ένας κόκκος άμμου ή ένα ξένο σώμα. Εάν το στρείδι δε μπορεί να το αποβάλλει, τότε το ξένο αυτό σώμα διαταράσσει την ισορροπία του. Γύρω από αυτό δημιουργείται ένα είδος μόλυνσης, σκλήρυνσης ή σήψης. Αυτή η διαταραχή μπορεί να κάνει όλο το βιολογικό σύστημα του στρειδιού να νοσήσει. Για να αμυνθεί, το στρείδι «χτίζει» αλλεπάλληλα στρώματα πέρλας γύρω από τον κόκκο της άμμου. Έτσι δημιουργείται σιγά σιγά το μαργαριτάρι. Ο κόκκος απομονώνεται από το περιβάλλον του και δε μπορεί να βλάψει πια το στρείδι. Το μαργαριτάρι εξασφαλίζει στο στρείδι την επιβίωση. Ίσως γι αυτό παρομοιάζουν το μαργαριτάρι με δάκρυ, επειδή κατά κάποιο τρόπο εμπεριέχει τον πόνο.

Στον άνθρωπο μια τραυματική εμπειρία μπορεί να προκληθεί από μια σοβαρή αρρώστια, κάποιου είδους κακοποίηση, κάποιο έντονο φυσικό φαινόμενο όπως ένας σεισμός, μια επίθεση, η παραμέληση, μια μαρτυρία στην βία, κάποιο ατύχημα. Επιπλέον σε έναν ενήλικα, ως τραυματική μπορεί να βιωθεί ακόμα και μια δύσκολη γέννα, ή η απώλεια εργασίας, αλλά και ένας ξαφνικός κακός θάνατος. Γενικά ένα περιβάλλον από το οποίο απουσιάζει η αγάπη ή κυριαρχεί η απόρριψη είναι πιθανό, μακροπρόθεσμα, να λειτουργήσει τραυματικά. Αν οι προσπάθειές να ξεπεραστούν τα βιώματα αυτά δεν επαρκούν, τότε δημιουργούνται εσωτερικά «ρήγματα». Οι εμπειρίες εγγράφονται ανεξίτηλα στη μνήμη και προκαλούν «ψυχικά τραύματα». Ο κατάλογος των συμπτωμάτων είναι αρκετά μεγάλος ένα δείγμα του είναι:

• «Κατακλύζονται» από εικόνες, σκέψεις και συναισθήματα που σχετίζονται με την τραυματική εμπειρία δυσκολεύονται όμως να μιλήσουν για αυτά.

• Παρουσιάζουν δυσκολία συγκέντρωσης και δυσκολία στον ύπνο, στον οποίο βλέπουν συχνά εφιάλτες.

• Έχουν εκρήξεις θυμού ή παρουσιάζουν κρίσεις πανικού κ φοβίες.

• Υποφέρουν από κατάθλιψη και σκέφτονται πως η ζωή τους είναι χωρίς νόημα.

• Δυσκολεύονται να δημιουργήσουν ή να διατηρήσουν στενές σχέσεις.

• Έχουν ψυχοσωματικές αντιδράσεις και συμπτώματα (πονοκεφάλους, ταχυκαρδίες κ.α.).

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι άνθρωποι και ιδιαίτερα τα παιδιά, χρειάζονται βοήθεια. Ένας λόγος είναι, να δουλευτούν συναισθήματα που είναι συντριπτικά ή που μπορεί να έχουν θαφτεί και να δημιουργήσουν έντονα προβλήματα. Όταν αυτή η κατάσταση επιμένει για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από ένα μήνα, διαγιγνώσκεται ως διαταραχή μετατραυματικού στρες. Η διαταραχή μετατραυματικού στρες είναι μια από τις πολλές παθήσεις που ανήκουν στη κατηγορία των αγχωδών διαταραχών και επηρεάζει περίπου 1 στα 10 άτομα. Αποτελεί ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα ψυχικής υγείας. Τα παιδιά όπως και οι ενήλικοι μπορεί να εμφανίσουν διαταραχή μετατραυματικού στρες και να έχει τόσο σοβαρή εξέλιξη ώστε να δυσκολεύονται να ζήσουν φυσιολογικά

Η θεραπευτική διαδικασία για το παιδί διαφέρει από αυτή του ενήλικα. Μέσα στη θεραπεία το παιδί, ανατρέχει συμβολικά μέσα από το παιχνίδι στην τραυματική εμπειρία με στόχο να εκφράσει τα θαμμένα συναισθήματα του γύρω από το γεγονός, να τα επεξεργαστεί, να τα ξεπεράσει και να αναπτύξει μια αίσθηση ελέγχου. Μέσα από βιωματικές δραστηριότητες παίρνουμε τον ρόλο του παιδιού για να καταλάβουμε πως μπορεί να επηρεάζει ένα τραυματικό γεγονός το παιδί και πως μπορεί να επέλθει η θεραπεία. Χρησιμοποιούμε διάφορα υλικά και παιχνίδια για να μπούμε στο συμβολικό παιχνίδι.

Όπως το στρείδι λοιπόν αντιδρά και ο ανθρώπινος οργανισμός μετά από μια τραυματική εμπειρία, κατά την οποία νιώθει ανήμπορος και αβοήθητος. Οι αναμνήσεις, οι εικόνες και οι αισθήσεις τις οποίες δε μπορεί να επεξεργαστεί απομονώνονται σωματικά και ψυχικά. Κάποιες φορές δεν θυμούνται καν τι έγινε. Όταν όμως υπάρξει η κατάλληλη αφορμή ή σε μια κρίσιμη περίοδο της ζωής, ο τρόμος και η απόγνωση έρχονται στην επιφάνεια. Συνέπεια μπορεί να είναι η εκδήλωση μιας μετατραυματικής διαταραχής, κατάθλιψης, φοβίας ή ψυχοσωματικών συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα αυτά, όσο δυσάρεστα κι αν είναι, μπορεί να αποτελέσουν και να ερμηνευτούν ως μια ευκαιρία επούλωσης του ψυχικού τραύματος. Στην θεραπεία βιώνεται η πρώιμη τραυματική εμπειρία, με περισσότερη ασφάλεια, έτσι ώστε να ερμηνευθεί αποκτώντας νέο νόημα μέσα στις διαστάσεις της ενήλικης κατανόησης.