Κρίση πανικού

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ - ΣΤΟ...ΝΤΙΒΑΝΙ

Γράφει η Μαρία Ξανθοπούλου, ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια

Ο

πανικός είναι το υπερβολικό άγχος ή έντονος φόβος. Η κρίση πανικού είναι μια πολύ συγκεκριμένη κατάσταση, η οποία συνδυάζει σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα. Πρόκειται για επαναλαμβανόμενες κρίσεις έντονες και δυσάρεστες χωρίς να περιορίζονται σε συγκεκριμένες ειδικές καταστάσεις. Συχνά η κρίση πανικού χαρακτηρίζεται από αλλαγές στη σωματική ή ψυχική μας κατάσταση, όπως ταχυπαλμία, εφίδρωση, δύσπνοια, αίσθημα ασφυξίας, ζαλάδα, πόνο στο στήθος, ναυτία, εξάψεις ή ρίγη, αποπροσανατολισμό. Τα συμπτώματα ποικίλουν και εξαρτώνται από τον άνθρωπο. Διαρκούν συνήθως λίγα λεπτά, στην κορύφωση των οποίων ο ασθενής εγκαταλείπει συνήθως το μέρος και στη συνέχει το αποφεύγει. Αν κάποιος βιώσει μια κρίση μέσα στο αστικό το πιο πιθανόν είναι λοιπόν να αποφεύγει από κει και μετά να χρησιμοποιεί αυτό το μέσο. Έτσι λοιπόν οι κρίσεις ταυτίζονται πιο συχνά με την κατάσταση, από ότι με τις σκέψεις και τα συναισθήματα που τις προκαλούν.

Προϋπόθεση διάγνωσης «Κρίσης Πανικού» είναι τα συμπτώματα να εμφανίζονται συχνά κατά το διάστημα ενός μήνα, χωρίς να υπάρχει άμεσος κίνδυνος. Ανάμεσα στις κρίσεις πρέπει να υπάρχουν και διαστήματα χωρίς φόβο και να μην περιορίζονται σε προβλεπόμενες καταστάσεις, όπως πχ μέσα στο αστικό και μόνο. Συχνά οι κρίσεις αλλά όχι απαραίτητα συνοδεύονται και με αγοραφοβία.

Αν και αρκετοί άνθρωποι μπορεί να βιώσουν τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους κρίση πανικού, ορισμένοι υποφέρουν από χρόνια διαταραχή πανικού. Βιώνουν αρκετά συχνά κρίσεις πανικού, κατά τη διάρκεια των οποίων νομίζουν πως είναι στα πρόθυρα θανάτου. Οι βασικές σκέψεις σε μια κρίση πανικού είναι καταστροφικές παρερμηνείες κάποιων σωματικών ή ψυχικών συμπτωμάτων και προβλέπουν το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα μια ταχυπαλμία μπορεί να παρερμηνευτεί ως σύμπτωμα επικείμενης καρδιακής προσβολής. Είναι αρκετά σύνηθες το φαινόμενο ανθρώπων με κρίση πανικού να επισκέπτονται τα εφημερεύον νοσοκομείο, για να ανακαλύψουν φυσικά ότι είναι απολύτως υγιείς και ότι δεν κινδυνεύουν.

Ο φαύλος κύκλος του πανικού

Τα άτομα που πάσχουν από διαταραχή πανικού πέφτουν θύματα ενός φαύλου κύκλου που διαμορφώνεται από σωματικά, συναισθηματικά και ψυχικά συμπτώματα τα οποία αλληλοεπηρεάζονται δημιουργώντας έτσι μια ταχύτατα κλιμακούμενη κρίση. Για παράδειγμα, αν μια γυναίκα που υποφέρει συχνά από κρίσεις πανικού παρατηρήσει πως η καρδιά της έχει αρχίσει να χτυπάει πιο γρήγορα από ότι συνήθως, μπορεί να σκεφτεί «ίσως να είμαι στα πρόθυρα καρδιακής προσβολής». Αυτή η σκέψη αυξάνει το άγχος και το φόβο, και αυτό με τη σειρά του προκαλεί έκκριση αδρεναλίνης. Η έκκριση αδρεναλίνης αυξάνει ακόμα περισσότερο τους παλμούς της καρδιάς, πράγμα το οποίο στηρίζει ακόμα περισσότερο την πεποίθηση της πως θα πάθει καρδιακή προσβολή. Όταν σκεπτόμαστε τα σωματικά μας συμπτώματα απλώς τα κάνουμε ακόμα πιο έντονα. Οι αρνητικές και καταστροφικές σκέψεις και η αύξηση της έντασης όλων των σωματικών και συναισθηματικών συμπτωμάτων που παρουσιάζονται μας οδηγούν σε αποφυγή δραστηριοτήτων και καταστάσεων στις οποίες το άτομο έχει βιώσει κρίση πανικού.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση των κρίσεων εμφανίζει σχετικά γρήγορα θετικά αποτελέσματα και οι πάσχοντες επανέρχονται πλήρως σε όλες τις δραστηριότητες που και στο παρελθόν τελούσαν χωρίς πρόβλημα και φόβο. Είναι μια αρκετά συχνή ψυχική ασθένεια, υπολογίζεται ότι μέχρι 4% του πληθυσμού υποφέρει από σοβαρές και συχνές κρίσεις πανικού ενώ στις γυναίκες η πάθηση είναι 2 έως 3 φορές συχνότερη σε σύγκριση με τους άνδρες.