Ένα μοναδικό έργο με τίτλο «Η Άμπελος και Οίνος στον αρχαίο ελληνικό κόσμο»
Επιμέλεια Μαρία Ανθοπούλου Κελεσίδου, Οινοπαραγωγός
Εκδόθηκε και κυκλοφορεί ήδη το τελευταίο συγγραφικό έργο (κατά την ίδια Κύκνειο Άσμα) της κας Σταυρούλας Κουράκου – Δραγώνα με τίτλο «Η Άμπελος και Οίνος στον αρχαίο ελληνικό κόσμο».
Πρόκειται για μια πολυτελέστατη έκδοση 278 σελίδων η οποία όχι μόνο απουσίαζε από το χώρο των συγγραμμάτων για την περιγραφή της κουλτούρας των αρχαίων Ελλήνων σχετικά με το κρασί, αλλά επιπλέον καταδεικνύει την σημαντική επίδραση που είχαν οι αρχαίοι Έλληνες στην μεταγενέστερη ανάπτυξη της οινικής κουλτούρας.
Από τον πρόλογο του έργου αυτού αντιγράφουμε τις σκέψεις της κας Στ. Κουράκου που την οδήγησαν στη συγγραφή του:
«Στο πέρασμα του χρόνου είχα την καλή τύχη να επισκεφθώ με αποστολή όλες σχεδόν τις αμπελουργικές χώρες του κόσμου, να γνωρίσω τα κατάλοιπα άλλων αρχαίων πολιτισμών και να πλουτίσω τις γνώσεις μου σχετικά με προβιομηχανικές καταστάσεις, που σε ορισμένες περιοχές φυλάσσονται ως πολιτισμική κληρονομιά.
Όταν έπειτα από μια έντονη επιστημονική δραστηριότητα ήρθε η ώρα της σχόλης λόγω 35ετίας, σκέφθηκα να συμπληρώσω όλον αυτό τον συσσωρευμένο πλούτο πληροφοριών και αναμνήσεων με αναδρομή στο απώτερο Χθές: να αναζητήσω τις ρίζες ελληνικών οίνων της αρχαιότητας λιγότερο προβεβλημένων, να διερευνήσω την τεχνογνωσία των αρχαίων οινοποιών με βάση τα σωζόμενα αποσπάσματα στην αρχαιοελληνική, κυρίως, γραμματεία και να επιχειρήσω να ερμηνεύσω με σύγχρονες επιστημονικές γνώσεις τα μυστικά της τέχνης τους, που επέτρεπαν στους ελληνικούς οίνους να ταξιδεύουν στους δρόμους της θάλασσας ως πολύτιμο εμπόρευμα.
Έπειτα από πολύχρονες μελέτες, συγκέντρωσα αξιόλογο υλικό, αλλά και διαπίστωσα ουσιαστικά λάθη που έχουν γραφεί από διακεκριμένους ξένους, κυρίως ερευνητές σε σχετικές μελέτες και μεταφράσεις αρχαίων κειμένων δημοσιευμένων κατά τον 20ο και 21ο αιώνα, λάθη που διαιωνίζονται κατ’ αντιγραφή, με συνέπεια εσφαλμένες ερμηνείες και σοβαρές, ενίοτε, παρανοήσεις.
Στο πλαίσιο διαφόρων διεπιστημονικών συμποσίων τόσο στο εσωτερικό όσο και το εξωτερικό, είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω ανακοινώσεις σχετικές με τα θέματα που είχα μελετήσει και να επισημάνω τα ανά περίπτωση σφάλματα. Όμως οι απόψεις που καταγράφηκαν στα πρακτικά των ελληνικών συμποσίων έμειναν άγνωστες στους ξένους μελετητές παρά τις ξενόγλωσσες περιλήψεις. Γι αυτό, από εκείνες τις ανακοινώσεις επέλεξα να παρουσιαστούν σε ελληνική και γαλλική έκδοση είκοσι θέματα, τα οποία επεξεργάστηκα εκ νέου και συμπλήρωσα με νεώτερες πληροφορίες και παρατηρήσεις. Σε ορισμένα από αυτά προσέθεσα μάλιστα έναν επίλογο, με σκοπό να επιβεβαιώσω το κυρίως θέμα με σύγχρονα παραδείγματα που ενισχύουν την επιχειρηματολογία μου.
Το κάθε θέμα είναι ανεξάρτητο των άλλων, ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να επιλέξει ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του. Δεν επιβάρυνα τα κείμενα με πληθώρα επεξηγηματικών σημειώσεων, κουραστικών συνήθως για τους μη εξειδικευμένους αναγνώστες. Αντίθετα, τα τέσσερα ευρετήρια είναι “λαλίστατα” και έχουν συνταχθεί κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να καθίσταται εύκολη, ελπίζω, η αναζήτηση των σχετικών λημμάτων σύμφωνα με την έννοια τους. Όσο για το εικαστικό υλικό, κύριος στόχος του η εικόνα να στηρίζει τον λόγο.»
από την εισαγωγή του βιβλίου διαβάζουμε:
«…Στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια ο Όμηρος δίνει πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τους οίνους, τα κελάρια και τη δίψα των ηρώων του˙ τραγούδησε μάλιστα με τόση θέρμη τα εγκώμια του οίνου, ώστε ο Οράτιος τον ονόμασε vinosus Homerus. Όμως, εάν αφήσουμε τις γενικότητες, μόνο δύο επώνυμοι οίνοι εμφανίζονται στα ομηρικά έπη: ο οίνος του Μάρωνος και ο Πράμνειος. Ο Όμηρος περιγράφει λεπτομερώς στην Οδύσσεια τους οργανοληπτικούς χαρακτήρες του πρώτου˙ πρόκειται για τον πολύ γλυκό παλαιό ευωδιαστό οίνο από τον Ίσμαρο της Θράκης που προσέφερε στον οδυσσέα δώρο ευγνωμοσύνης ο Μάρων, ιερέας του Απόλλωνα. Αναφορά στον δεύτερο οίνο γίνεται τόσο στην Ιλιάδα όσο και στην Οδύσσεια, αλλά γι’ αυτόν ο ποιητής δεν δίνει στοιχεία˙ ούτε περιγράφονται οι χαρακτήρες του ούτε μνημονεύεται η περιοχή παραγωγής του.
Γεννιέται, ως εκ τούτου, το εύλογο ερώτημα: γιατί άραγε ο ποιητής ακολούθησε τόσο διαφορετική τακτική στους μόνο δύο οίνους που κατoνομάζονται στις ραψωδίες; Και ένα δεύτερο ερώτημα: υπήρξαν άραγε πραγματικά αυτοί οι δύο οίνοι ή ήταν ποιητικά αποκυήματα; Και ακόμη, πώς παρασκευάζονταν, ποιοί ήταν οι χαρακτήρες τους, πως πίνονταν, τι γνωρίζουμε για τις ποικιλίες αμπέλου και τις περιοχές παραγωγής τους; Αυτά είναι μερικά από τα θέματα που εξέτασα στο πλαίσιο παλαιότερης μελέτης˙ στην παρούσα θα περιοριστώ στον οίνο του Μάρωνος από άλλη οπτική γωνία…»
Λίγα λόγια την κα Σταυρούλα Κουράκου
Η Σταυρούλα Κουράκου-Δραγώνα γεννήθηκε στην Αθήνα το 1928. Διδάκτορας της χημικής επιστήμης, με σπουδές οινολογίας στη Γαλλία, διηύθυνε επί εικοσαετία (1964-1984) το Ινστιτούτο Οίνου, ίδρυμα τεχνολογικής έρευνας του τότε Υπουργείου Γεωργίας.
Εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Συμβούλιο της Ευρώπης, καθώς και στον O.I.V., διεθνή διακυβερνητικό Οργανισμό Αμπέλου και Οίνου με 45 κράτη μέλη και έδρα το Παρίσι, από το 1960 μέχρι το 1979, οπότε εκλέχτηκε ομόφωνα πρόεδρός του. Έχει επισκεφθεί με αποστολή όλες σχεδόν τις αμπελουργικές χώρες του κόσμου, αποκομίζοντας εμπειρίες και προσφέροντας υπηρεσίες στη διεθνή κοινότητα, για τις οποίες παρασημοφορήθηκε από τη Γαλλία και την Ισπανία.
Μέλος πολλών διεθνών επιστημονικών εταιρειών, αντεπιστέλλον μέλος της Γεωργικής Ακαδημίας της Γαλλίας, μέλος της Ιταλικής Ακαδημίας Αμπέλου και Οίνου, χρημάτισε επανειλημμένα πρόεδρος Επιτροπών της Ε.Ο.Κ. σε θέματα αμπελοοινικής νομοθεσίας και αλκοολούχων ποτών. Ως πρόεδρος της ad hoc Επιτροπής του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας, εισηγήθηκε και επέτυχε την ψήφιση του κανονισμού (ΕΟΚ) για τα αλκοολούχα ποτά, στο πλαίσιο του οποίου κατοχυρώθηκε η αναγνώριση και προστασία της επωνυμίας «ούζο» ως αποκλειστικά ελληνικής.
Ως προϊσταμένη του Ινστιτούτου Οίνου εισηγήθηκε το 1964 τη νομοθετική καθιέρωση και προστασία οίνων ελληνικών περιοχών που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την κατηγορία των οίνων με γεωγραφική επωνυμία καταγωγής: των οίνων «Ονομασίας Προέλευσης». Έτσι άρχισε ένα ερευνητικό πρόγραμμα που κάλυψε όλη την Ελλάδα, με συνέπεια να αναδειχθούν ξεχασμένες γηγενείς ποικιλίες αμπέλου και να επεκταθεί η αμπελοκαλλιέργεια σε περιοχές που φημίζονταν για την ποιότητα των κρασιών τους ήδη από παλαιότερους αιώνες, είχαν όμως εγκαταλειφθεί είτε λόγω των ιστορικών περιπετειών της χώρας είτε λόγω της καταστροφής των αμπελώνων από τη φυλλοξήρα.
Τη δεκαετία του 1970, με δική της εισήγηση, αναγνωρίστηκαν νομοθετικά οι πρώτες γεωγραφικές επωνυμίες καταγωγής και έκαναν την εμφάνισή τους στην αγορά οι πρώτοι ελληνικοί οίνοι «Ονομασίας Προελεύσεως», τους οποίους υποστήριξε, και εξακολουθεί να υποστηρίζει, με πολλές δημοσιεύσεις στον ελληνικό και ξένο Τύπο, με ανακοινώσεις σε Συνέδρια και διεθνή fora, αλλά και με αυτοτελείς εκδόσεις.
Υπήρξε ένας οραματιστής δημόσιος υπάλληλος, τεχνοκράτης, που είχε τη δύναμη να κάνει το όραμα πράξη.
Σημαντική είναι η εργογραφία της και σε αρχαιογνωστικής φύσεως θέματα, δεδομένου ότι έχει μελετήσει την αρχαία ελληνική και λατινική γραμματεία και έχει δημοσιεύσει σειρά εργασιών σχετικά με την Άμπελο και τον Οίνο στον Ελληνικό αρχαίο κόσμο.
Πηγή: http://www.krasiagr.com/