Θέρος, τρύγος, πόλεµος
Επιμέλεια Μαρία Ανθοπούλου Κελεσίδου
Το κλήµα στηρίζει την ποιότητά του στο κλίµα. Ο τρύγος θα δώσει καλό σταφύλι καιρού επιτρέποντος και µόνον.
Τρυγητή συνηθίζουν να αποκαλούν οι Έλληνες, ειδικά στις γεωργικές ζώνες, τον Σεπτέμβριο, διότι σε όλες τις αμπελουργικές περιοχές συντελείται η συγκομιδή του καρπού της αµπέλου που θα µμετουσιωθεί σε κρασί µέσα από τη διαδικασία της οινοποίησης. Ο τρυγητός του σταφυλιού πάντα προσέλκυε τα φώτα της δηµοσιότητας. Σε πολλές περιπτώσεις, µάλιστα, η διαδικασία έπαιρνε διαστάσεις πανηγυριού στο οποίο συµµετείχε ολόκληρος ο οικισµός του αµπελώνα. Όσο όµως τα χρόνια περνούν, το τελετουργικό χάνεται µαζί µε τα παραδοσιακά πατητήρια και τα τραγούδια και αποµένoυν το οµαδικό πνεύµα των τρυγητών, οι µυρωδιές από τις αναθυµιάσεις και η αγωνία του καλλιεργητή.
Χρονολογηµένο σταφύλι
Ο τρύγος, ξέχωρα από το διαδικαστικό των ηµερών του Σεπτεµβρίου, αντανακλά και µια συνολική πορεία στο ηµερολόγιο του αµπελώνα µε τις επιδράσεις του καιρού να αντικατοπτρίζονται ξεκάθαρα στον καρπό της γης. Το σταφύλι που θα τρυγηθεί θα γίνει µετέπειτα κρασί και θα είναι στις περισσότερες των περιπτώσεων χρονολογηµένο, αντανακλώντας ό,τι καλό ή κακό είχε να του προσφέρει η συγκεκριµένη χρονιά. Μια ευλογηµένη χρονιά – όπως ήταν το 2000 στο Μπορντό – θα δώσει πλούσια, αρµονικά κρασιά, ιδανικά για παλαίωση, και θα απογειώσει τις τιµές µε µαθηµατική ακρίβεια. Αντίστοιχα, µια δύσκολη χρονιά – όπως ήταν το 2008 στον Ροδανό – θα δώσει ανισόρροπα, ελλιπή κρασιά, που δεν θα ταξιδέψουν στον χρόνο, και θα οπλίσει µε δυσπιστία τους αγοραστές.
Καιρός παντοκράτωρ
Συγκεκριµένα, σε µια γενναιόδωρη χρονιά ο καιρός θα µεριµνήσει ώστε το φυτό να µη στρεσαριστεί και ο καρπός να ωριµάσει αρµονικά, χωρίς να στερηθεί το νερό ή τη ζέστη. Διαφορετικά, σε ανεπιθύµητες συνθήκες, µια ανοιξιάτικη παγωνιά θα δηµιουργήσει ανωµαλία στο άνοιγµα των οφθαλµών του φυτού και στην εξέλιξη του καρπού, ενώ µια φθινοπωρινή µπόρα πριν από τον τρύγο θα έχει αποτέλεσµα την έλλειψη συµπύκνωσης των χυµών και κατ’ επέκταση κρασιά υδαρή. Υπάρχουν περιπτώσεις που ακόµη και η ηλιοφάνεια δεν είναι πανάκεια: σε καθεστώς καύσωνα το κλήµα στρεσάρεται και υπάρχει κίνδυνος να σταµατήσει τη φωτοσύνθεση. Σε αυτή την περίπτωση, µια βροχή – η οποία υπό διαφορετικές συνθήκες θα ήταν ανεπιθύµητη – είναι ευεργετική και λειτουργεί ανακουφιστικά για το φυτό.
Τεχνολογία ή ροµαντισµός;
Ο άνθρωπος έχει µάθει να συνυπάρχει µε το αµπέλι και να προσαρµόζει τις τεχνικές του ώστε να συµβαδίζουν µε τον καιρό. Στις µέρες µας, οµολογουµένως, αυτό γίνεται µε περισσότερα τεχνικά µέσα. Υποσυνείδητα ίσως και να µου βγαίνει ένα είδος γκρίνιας για την ισοπεδωτική προσέγγιση που προέρχεται από τις χώρες του Νέου Κόσµου κατά κύριο λόγο. Πρόκειται για µια µόδα των τελευταίων χρόνων που µετατοπίζει το κέντρο των αποφάσεων από το αµπέλι στο οινοποιείο. Πρακτικά, αντί να δώσουµε έµφαση στη γη, επανδρώνουµε το εργαστήριό µας µε την τελευταία λέξη της τεχνολογίας σε πρόσθετα και εργοστασιακές ζύµες και έχουµε πάντα το επιθυµητό αποτέλεσµα. Μου φέρνει στον νου µια έκφραση που είχα διαβάσει πριν από χρόνια: Coca-colonisation (αποικισµός µέσω της αµερικάνικης κουλτούρας) του κρασιού.
Όσο ροµαντικό και αν ακούγεται, πιστεύω πως ο καιρός είναι εκείνος που ορίζει την παραγωγή του κρασιού και πρέπει να το δεχτούµε ως δεδοµένο. Ίσως θυµηθούµε ξανά και τη σηµασία της προσευχής.
Πηγή: Βήμα