Παιδική παχυσαρκία: Η επιδημία του 21ου αιώνα

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ - ΠΕΡΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

διαταραχές διαπιστώνονται σε μεγάλο ποσοστό και στα παιδιά και τους εφήβους και αφετέρου πως σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η παχυσαρκία αποτελεί μία από τις τρεις σημαντικότερες αιτίες θανάτου για τους κατοίκους των "αναπτυγμένων χωρών" του Δυτικού Κόσμου.

Η παιδική παχυσαρκία σε νούμερα:4 στα 10 παιδιά κάτω των δέκα ετών είναι παχύσαρκα. Η κληρονομικότητα σαν παράγοντας κινδύνου συμμετέχει κατά 30-50%.Έτσι εάν ο ένας γονιός είναι παχύσαρκος τότε το παιδί έχει 50% πιθανότητες να γίνει παχύσαρκο ενώ εάν είναι και οι δύο γονείς τότε το ποσοστό φτάνει το 80%.Το 1/3 των παχύσαρκων παιδιών θα γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες ενώ και τα υπόλοιπα κινδυνεύουν από τις επιπλοκές της παχυσαρκίας.

Οι επιπλοκές της παιδικής παχυσαρκίας

  1. Ψυχοκοινωνικές.Τα παιδιά παρουσιάζουν τάσεις απομόνωσης, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, εκδηλώνουν διαταραχές διατροφικής συμπεριφοράς(νευρογενής ανορεξία, βουλιμία) όπως επίσης και κατάθλιψη(κυρίως οι έφηβοι)
  2. Ορθοπεδικές οι οποίες έχουν συμπτώματα όπως πόνο στα ισχία και παθολογική κλίση των κάτω άκρων
  3. Καρδιοαναπνευστικές. Σύμτώματα άπνοιας στον ύπνο, υπέρταση, προδιάθεση για αρτηριοσκλήρυνση
  4. Μεταβολικές-ορμονικές. Αύξηση χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων, αύξηση ουρικού οξέως, σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, υπερσουλιναιμία, διαταρραχές περιόδου, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, λιπώδη διήθηση ήπατος, χολολιθίαση.

Τα αίτια της παιδικής παχυσαρκίας χωρίζονται σε 2 μεγάλες κατηγορίες. Περιβαλλοντικά και κληρονομική προδιάθεση όπως ήδη αναφερθήκαμε.

Περιβαλλοντικά:
  1. μεγάλο ποσοστό των παιδιών δεν τρώει σχεδόν ποτέ μαζί με τους γονείς του και περνάει πολλές ώρες μόνο του στο σπίτι. Έτσι συχνά το φαγητό που τρώνε δεν ελέγχεται όσο πρέπει από τους γονείς.
  2. Το "σπιτικό" φαγητό αποτελεί μια συνήθεια όχι καθημερινή, η ακόμα και μια πολυτέλεια. Η μητέρα δουλεύει, είναι πολυάσχολη, και η εύκολη λύση του φαγητού από έξω γίνεται όλο και περισσότερο συνήθεια. Τα παιδιά τρώνε σε εστιατόρια τύπου "fast food" τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα. Πολλοί μπορεί να πούνε πως δεν είναι μεγάλο ποσοστό. Αλλά αν αναλογιστούμε το είδος της τροφής που προσφέρεται και καταναλώνεται σε αυτούς τους χώρους, την περιεκτικότητα σε λίπος, αλάτι και ζάχαρη των χάμπουργκερ, των τηγανητών και των αναψυκτικών θα καταλάβουμε και το γιατί παχαίνουν αυτά τα παιδιά αλλά και γιατί τα περισσότερα από αυτά προτιμούν το φαγητά από έξω από το σπιτικό. Με αυτό τον τρόπο καταναλώνουν όλο και λιγότερο σαλάτες, λαχανικά και όσπρια, ενώ είναι σχεδόν καθημερινή η κατανάλωση κρέατος.
  3. Τα αναψυκτικά έχουν ενοχοποιηθεί και συσχετιστεί επίσης με την αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας αν σκεφτούμε πως 1 μικρό κουτάκι περιέχει περίπου 6 κουτ. σούπας ζάχαρη.
  4. Η αδυναμία των γονιών να ετοιμάσουν ένα ισορροπημένο και υγιεινό πρωινό τουλάχιστον στα παιδιά τους σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η διατροφή στα σχολικά κυλικεία δεν είναι κατάλληλη. Έκει τα παιδιά αγοράζουν σνακ όπως γαριδάκια, πατατάκια και γλυκά όπως επίσης αναψυκτικά και χυμούς μη φυσικούς με προσθήκη ζάχαρης τύπου νέκταρ και γενικά είδη τροφής τα οποία  δεν θα έπρεπε να διατίθενται από τα σχολικά κυλικεία.
  5. Στην Ελλάδα τα παιδιά σε ποσοστό 53% δεν ενημερώνονται στα σχολεία για την διατροφή τους.
  6. Ένα συχνό λάθος που κάνουν οι γονείς, είναι η απαγόρευση τροφίμων για να προστατεύσουν τα παιδιά τους κάνοντάς τα πιο δελεαστικά ενώ το σωστό είναι να μάθουν στα παιδιά τους πώς να τα διαχειρίζονται και πώς να τα εντάξουν στη διατροφή τους.
  7. Η χρήση τροφίμων ως μέσα επιβράβευσης ή τιμωρίας μπορεί να δημιουργήσει την αίσθηση ότι το φαγητό έχει τη δύναμη να προκαλεί ευχάριστα ή δυσάρεστα συναισθήματα, να ανακουφίζει, ή να υποκαθιστά την ανθρώπινη παρουσία. Έτσι, τα παιδιά μαθαίνουν από μικρή ηλικία να χρησιμοποιούν το φαγητό για να καλύψουν άλλα συναισθήματα, όπως στεναχώρια και άγχος.
  8. Η μειωμένη φυσική δραστηριότητα. Σήμερα τα παιδιά όχι μόνο δεν γυμνάζονται αλλά και λόγω της τηλεόρασης όπως και των διαφορετικών παιχνιδιών(βιντεοπαιχνίδια) έχουν μειώσει τις καθημερινές τους δραστηριότητες

Η αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας βασίζεται στη υιοθέτηση σωστής διατροφικής συμπεριφοράς, στην αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και στην ψυχολογική υποστήριξη. Επιτυχής θεραπεία είναι ακόμη και η διατήρηση του βάρους. Έτσι το παιδί ψηλώνει χωρίς να παχαίνει.

Γενικές οδηγίες για τους γονείς:
  1. Η αντιμετώπιση πρέπει να αρχίζει νωρίς μετά την ηλικία των τριών χρόνων
  2. Οι ίδιοι οι γονείς να είναι έτοιμοι για μόνιμες αλλαγές των συνηθειών τους
  3. Να γνωρίζουν τις επιπλοκές της παχυσαρκίας
  4. Να επιβλέπουν τις αλλαγές στη διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα
  5. Απαγορεύονται αυστηρές δίαιτες και αυστηρή γυμναστική που οδηγούν σε απότομη απώλεια βάρους
  6. Να ενθαρρύνουν ψυχολογικά τα παιδιά και όχι να τα επικρίνουν
  7. Να επιβραβεύουν τη προσπάθεια των παιδιών τους αλλά όχι μέσω του φαγητού
  8. Να ασχολούνται οι ίδιοι με τη προετοιμασία του φαγητού
  9. Να μάθουν τα παιδιά να τρώνε σαλάτες και φρούτα, να προτιμούν τους φυσικούς χυμούς από τα αναψυκτικά, να προτιμούν μια φέτα ψωμί με μέλι από μια τυρόπιτα και να τρώνε εξίσου τα όσπρια με το κρέας.
Η λύση στο πρόβλημα της παχυσαρκίας τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες είναι σύνθετη και δύσκολη. Δεν είναι θέμα μόνο να πιέσουμε και να πείσουμε τα παιδιά να μην τρώνε πολύ. Είναι ένα πρόβλημα που για να λυθεί απαιτεί την παρέμβαση της πολιτείας, του σχολείου και των γονέων. Και να θυμόμαστε πάντα πως τα παιδιά δεν είναι ενήλικές σε μικρογραφία. Είναι παιδιά. Και έτσι πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε.