Η διπλή μάστιγα του αιώνα

Ψυχογενής ανορεξία

• α) Ο ασθενής αρνείται να διατηρήσει το ελάχιστο φυσιολογικό βάρος του.
• β) Διακατέχεται από υπερβολικό φόβο πως θα πάρει κιλά και θα γίνει παχύσαρκός.
• γ) Έχει διαστρεβλωμένη εικόνα για το βάρος του και για το σχήμα του σώματός του και αρνείται πως έχει πρόβλημα.
• δ) Αν είναι γυναίκα η έμμηνος ρύση έχει διακοπεί για τουλάχιστον 3 διαδοχικούς κύκλους.

Ψυχογενής βουλιμία

• α) Ο ασθενής παρουσιάζει επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας καταναλώνοντας τεράστιες ποσότητες τροφής κατά τη διάρκεια των οποίων χάνει τον έλεγχο και δεν μπορεί να σταματήσει να τρώει.
• β) προκαλεί εμετό μετά από κάθε επεισόδιο και χρησιμοποιεί καθαρτικά και διουρητικά φάρμακα.
• γ) τους τελευταίους 3 μήνες παρουσιάζει τουλάχιστον 2 επεισόδια την βδομάδα. Τα επεισόδια ξεπερνούν τις 2 ώρες και καταναλώνει κυρίως γλυκά και λιπαρές τροφές. Μπορεί να έχουν την τριανταπλάσια θερμιδική αξία  από το φαγητό που θα έτρωγε κανονικά. Ακολουθούν αισθήματα ενοχής, κατάθλιψης και αυτοαποστροφής. Η διάγνωση της βουλιμίας είναι δύσκολη γιατί το βάρος του ασθενή είναι συνήθως φυσιολογικό ή είναι υπέρβαρος.

Τα συμπτώματα είναι πολλά και για τις 2 νόσους και πολλές φορές θανατηφόρα. Ενδεικτικά μπορεί να προκληθεί φθορά των δοντιών, αφυδάτωση, υπογονιμότητα, τριχόπτωση, αμηνόρρια, βλάβες στον οισοφάγο, αναστολή ανάπτυξης σε εφήβους, βλάβη στο συκώτι, κατάθλιψη, έλλειψη βιταμινών και μετάλλων, καρδιακές αρρυθμίες κ.α.

Τα αίτια ποικίλουν. Καταρχήν η διαστρέβλωση της εικόνας μέσω των Μ.Μ.Ε. των προτύπων ομορφιάς κατατάσσει τα μοντέλα, τους αθλητές και τους χορευτές στην ομάδα υψηλού κινδύνου. Επίσης μετά από μία περίοδο έντονης ψυχολογικής πίεσης είναι πιθανόν κάποιος να νοσήσει. Η οικογένεια δεν σχετίζεται αλλά συμβάλει στη συντήρηση των διαταραχών. Έτσι άτομα με ψυχογενή ανορεξία είναι κυρίως έφηβοι με υπερπροστατευτικούς γονείς χωρίς καμία πρωτοβουλία που νιώθουν μέσω της νόσου ότι ελέγχουν τουλάχιστον το φαγητό τους. Ενώ έφηβοι που έχουν βιώσει απορριπτικές σχέσεις μέσα στην οικογένεια καλύπτουν το κενό που νιώθουν μέσω της υπερφαγίας και γίνονται βουλιμικοί.

Τέλος ορμονικοί παράγοντες όπως αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης μπορούν να αποτελέσουν αίτια ενώ το 10% των ασθενών είχαν κάποιο συγγενικό πρόσωπο που έπασχε από διατροφικές διαταραχές.  Θα πρέπει να ανησυχήσουμε αν δούμε κάποιον συστηματικά να θέλει να μαθαίνει τα πάντα για το τι τρώει, πόσες θερμίδες έχει αυτό που τρώει κα να ελέγχει συνεχώς το βάρος του. Επίσης αν αποφεύγει γεύματα βρίσκοντας συνεχώς προφάσεις ή αν πετάει μέρος από το φαγητό του ή το κρύβει και τέλος αν έχει μειώσει δραστικά την κατανάλωση λιπαρών τροφών και υδατανθράκων, παρουσιάζει επεισόδια υπερφαγίας συνήθως τη νύχτα κάνοντας μετά εμετό ή χρησιμοποιεί καθαρτικά φάρμακα και γυμνάζεται εξαντλητικά μετά από κάθε γεύμα.

Η αντιμετώπιση και η θεραπεία των διατροφικών αυτών διαταραχών μπορεί να διαρκέσει χρόνια και  άτομα που θεραπεύονται μπορεί να υποτροπιάσουν ενώ χρειάζεται συνεργασία γιατρού, διαιτολόγου και ψυχολόγου και αποσκοπεί στην αποκατάσταση του σωματικού βάρους καθώς και των σωματικών λειτουργιών. Ωστόσο είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων γιατί η ψυχογενής ανορεξία μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο. Η σωστή διατροφική εκπαίδευση των παιδιών  μέσα στην οικογένεια  αλλά και  στο σχολείο θεωρείται λοιπόν απαραίτητη. Ας αποδεχθούμε και ας αγαπήσουμε το σώμα μας  ακόμα και αν δεν είναι το τέλειο και ας μην ξεχνάμε ότι  η ομορφιά δεν είναι τίποτα άλλο παρά ο συνδυασμός σωματικής αλλά και ψυχικής υγείας.