2014, επετειακό έτος συνδεδεμένο με την UNESCO, αφιερωμένο στον ζωγράφο Δομίνικο Θεοτοκόπουλο

ΚΟΙΝΩΝΙΑ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Το 2014 ανακηρύχτηκε επετειακό έτος αφιερωμένο στο Δομίνικο Θεοτοκόπουλο , κατόπιν πρότασης της Ελλάδας, με την οποία συντάχθηκε και η Ισπανία, από την UNESCO (o Διεθνής Οργανισμός για την Εκπαίδευση, τον Πολιτισμό, τις Επιστήμες και την Επικοινωνία των Ηνωμένων Εθνών), η οποία αποφάσισε να συνδέσει το όνομα της με τη  συμπλήρωση των τετρακοσίων χρόνων από το θάνατο του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου (1541-1614), στο πλαίσιο του προγράμματος των επετειακών ετών (anniversaries).

Τα εθνικά επετειακά έτη αποτελούν εορτασμούς, σε εθνικό επίπεδο, διακεκριμένων προσώπων ή ιστορικών γεγονότων που έχουν συμβάλλει στην προώθηση των Επιστημών, της Εκπαίδευσης, του Πολιτισμού και της Επικοινωνίας. HUNESCO συνδέεται και τιμά τις επετείους, για να τους προσδώσει οικουμενική διάσταση και σημασία. Στα πλαίσια αυτά έχουν προγραμματιστεί και πραγματοποιούνται πλήθος εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Στα Εκπαιδευτήρια Βέροιας Ι. Σαφαρίκα- Ι. Μπαρμπαρούση η Γ' Γυμνασίου με την υπεύθυνη καθηγήτριά τους Κουτόβα Χαρά αποφάσισαν να ασχοληθούν με το έργο του μεγάλου ζωγράφου και να ανιχνεύσουν τις επιρροές και τους παράγοντες που διαμόρφωσαν το προσωπικό του ύφος και τεχνοτροπία. Οι μαθητές αρχικά παρακολούθησαν την ταινία του Γιάννη Σμαραγδή με το διεθνές καστ και τα εντυπωσιακά γυρίσματα που είναι βασισμένη στο βιβλίο του Δημήτρη Σιατόπουλου «El Greco -Ο Ζωγράφος του Θεού» και αφηγείται την επική ιστορία του διασημότερου Κρητικού ζωγράφου της Αναγέννησης, του ασυμβίβαστου δημιουργού, Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, γνωστότερου σε όλο τον κόσμο ως Ελ Γκρέκο.

"Η Κρήτη του δωσε τη ζωή και τα πινέλα,

το Τολέδο μια καλύτερη πατρίδα, όπου άρχισε να κατακτά,

με το θάνατό του, την αιωνιότητα."

Ο διάσημος μοναχός και συγγραφέας Hortensio Felix Paravicino y Arteaga έγραψε τους παραπάνω στίχους για να κοσμήσουν τον τάφο του αγαπημένου του φίλου Δομήνικου Θεοτοκόπουλου και οι μαθητές ξεκίνησαν ένα ταξίδι στο χρόνο και το χώρο για να γνωρίσουν το σπουδαίο δημιουργό. Αφού χωρίστηκαν σε ομάδες, συγκέντρωσαν πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του Θεοτοκόπουλου, έψαξαν σε βιβλία τέχνης τους πίνακές του, διάβασαν κριτικές και αναλύσεις γι'αυτό και έκαναν και τις δικές τους παρατηρήσεις. Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε ότι οι μορφές στους πίνακές του Θεοτοκόπουλου φαίνονται ως οπτασίες, οράματα της στιγμής με υπερβατικό χαρακτήρα. Οι άγιοι και οι προσωπογραφίες του έχουν βλέμμα που ξεπερνάει το γήινο χαρακτήρα, μορφές ελλειπτικές και μετεωριζόμενες, σώματα ψιλόλιγνα, επιμηκυμένα με ακαθόριστα περιγράμματα, με ιριδίζουσες ευρείες πτυχές στα ενδύματα και έντονη φωτοσκίαση, συνιστούν τη δύναμη του καλλιτέχνη, τη μυστική μαγεία της συνθέσεως. Ο Γκρέκο αδιαφορεί για την πραγματικότητα και συγκεντρώνει την προσοχή του σε ό,τι είναι απαραίτητο για να μεταδώσει το πνευματικό του μήνυμα. Τα σώματα δεν είναι πια ανθρώπινα κορμιά αλλά φλόγες που υψώνονται προς τον ουρανό. Σώματα, πρόσωπα, ρούχα, χρώματα και ζωηρό φως υποβάλλουν την αίσθηση της τέλειας μεταρσιώσεως και δίνουν την αφορμή για συζήτηση και προβληματισμό.

Στο τέλος της δραστηριότητας/συνάντησης με το μεγάλο ζωγράφο και το έργο του οι μαθητές δημιούργησαν παρουσίαση powerpoint με τα κεντρικά σημεία της βιογραφίας και του έργου του, ενώ κάποιοι μαθητές προσπάθησαν να αναπαράγουν τον πίνακα του Ελ Γκρέκο "Η Παναγία του ελέους" διατηρώντας το κεντρικό θέμα αλλά υιοθετώντας διαφορετικές τεχνοτροπίες (κυβισμός, ιμπρεσσιονισμός, ποπ αρτ).

Ήταν μία εξαιρετική αφορμή για μια σύντομη περιήγηση στην τέχνη της ζωγραφικής, η αρχή ενός διαλόγου με έναν μεγάλο ζωγράφο που με όπλο το ταλέντο του κέρδισε καταξίωση και υστεροφημία. 

" Ω ! διαβάτη , αυτός ο ωραίος τάφος , ο θόλος από πορφυρίτη , απ΄το σύμπαν κλέβει το πιό περίφημο πινέλο , αυτό που έκαμε τη ζωή να σφύζει στο ξύλο και στο πανί .
" το όνομα αυτό , που είναι άξιο για μια πνοή , πιό ισχυρή από εκείνη που γεμίζει τη σάλπιγγα της Φήμης , απλώνεται και λάμπει πάνω σ΄αυτό το μάρμαρο το βαρύ .
Γονάτισε και προχώρησε .
΄Εδώ βρίσκεται ο Γκρέκο .
Η μελέτη του έδωσε τα μυστικά της Τέχνης , η Τέχνη του αποκάλυψε τα μυστικά της Φύσεως , η ΄Ιρις του έδωσε το χάρισμα των χρωμάτων, ο Φοίβος το δώρο του φωτός και ο Μορφέας του χάρισε τις σκιές του ".
( Από τον τάφο του Γκρέκο )