Βέροια: Κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού από την ΚΕΠΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΔΙΑΦΟΡΑ

Παρουσιάστηκε την Πέμπτη το πρωί από την ΚΕΠΑ, το Κέντρο Τοπικής Ιστορίας και Πολιτισμού Βέροιας. Τι είναι το Κέντρο Τοπικής Ιστορίας και Πολιτισμού; Είναι μια ψηφιακή πλατφόρμα (μια ιστοσελίδα) που θα περιέχει ιστορικό και πολιτιστικό υλικό, με ελεύθερη πρόσβαση στους επισκέπτες της. Γι αυτή την πρωτοβουλία μίλησαν ο διευθυντής της ΚΕΠΑ Γιάννης Καμπούρης και ο συνεργάτης ΚΕΠΑ Εμμανουήλ Ξυνάδας.

Ο διευθυντής της ΚΕΠΑ Γιάννης Καμπούρης σημείωσε: "Είναι γνωστό ότι η ΚΕΠΑ έχει στην κατοχή της και διαχειρίζεται ορισμένες πολύ σημαντικές συλλογές. Οι συλλογές αυτές είναι το υλικό του μουσείου εκπαίδευσης, το αρχείο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του κ. Νικολάου Μουτσόπουλου, η συλλογή του ιστορικού Πανοράματος, η συλλογή λαογραφικού υλικού και τέλος η συλλογή "ήχος και εικόνα".

Μέχρι πρόσφατα οι συλλογές αυτές βρίσκονταν σε αποθήκευση και σε σχετική αδράνεια. Μόλις πριν από μερικούς μήνες ξεκίνησε η εκτίμηση του υλικού που περιλαμβάνουν, σε συνδυασμό με ορισμένες προσπάθειες για την καταγραφή, οργάνωση και ψηφιοποίηση του. Αφορμή έδωσε η έκδοση του ιστορικού λευκώματος για τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης. Τότε ανατρέξαμε στο υλικό των συλλογών αυτών και διαπιστώσαμε το πόσο πλούσιο και σημαντικό είναι, ταυτόχρονα όμως πρέπει να ειπωθεί ότι αυτό παραμένει σχετικά άγνωστο, από τη στιγμή που δεν είναι καταγεγραμμένο αναλυτικά παρά μόνο σε αριθμό τεκμηρίων.

Η διαπίστωση αυτή μας έδωσε το έναυσμα να δημιουργήσουμε μια νέα δομή με στόχο την καταγραφή και ψηφιοποίηση του υλικού αυτού, ώστε να μπορέσουμε να το διαθέσουμε προς χρήση από κάθε ενδιαφερόμενο επιστήμονα ή και απλό πολίτη, που θα ήθελε να προστρέξει σε αυτό. Βέβαια μια νέα δομή χρειάζεται πιστώσεις ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει και να αποδώσει έργο. Προς το παρόν αξιοποιούμε δύο εργαζόμενες από το πρόγραμμα κοινωνικής εργασίας του δήμου, με την επιστημονική υποστήριξη και καθοδήγηση του κ. Ξυνάδα. Προσπαθούμε πάντα να διασφαλίζουμε τις αναγκαίες πιστώσεις για τη συνέχιση και διεύρυνση της προσπάθειας αυτής.
Η νέα δομή, είναι το "Κέντρο Τοπικής Ιστορίας και Πολιτισμού". Πρέπει να τονιστεί ότι έργο του κέντρου είναι η πλήρης καταγραφή, ψηφιοποίηση και η δημιουργία βάσης δεδομένων με το σύνολο των τεκμηρίων που οι συλλογές περιλαμβάνουν.

Απώτερος στόχος είναι αυτή η ηλεκτρονική βάση δεδομένων, όπου όλα τα τεκμήρια θα είναι καταχωρημένα ανεξάρτητα από το είδος τεκμηρίου (έγγραφο, φωτογραφία, σχέδιο, βιβλίο και γενικότερα κάθε είδος ντοκουμέντου), να είναι αναρτημένη στο διαδίκτυο και να μπορεί ο καθένας που να ανατρέχει σε αυτήν ώστε να γνωρίσει τα τεκμήρια που αυτή περιλαμβάνει. Ήδη βρισκόμαστε στη διαδικασία μελέτης και δημιουργίας του σχετικού λογισμικού, με την προσδοκία η βάση να αναρτηθεί στο διαδίκτυο μέσα στο καλοκαίρι.

Ενδεικτικά να πούμε ότι ήδη έχουν καταγραφεί τα βιβλία του μουσείου εκπαίδευσης 5.500, τα βιβλία της συλλογής του κ. Νικ. Μουτσόπουλου 1.500, έχουν καταγραφεί και ψηφιοποιηθεί 15.000 σχέδια και ότι σήμερα ψηφιοποιούμε και καταγράφουμε φωτογραφικό υλικό από το ίδιο αρχείο.

Το υλικό που πρέπει να καταγραφεί και να ψηφιοποιηθεί είναι
20.000 φωτογραφίες
20.000 διαφάνειες
2.000 φιλμ
15.000 σχέδια
20.000 έγγραφα (κατ΄ εκτίμηση)
2.000 διάφορα αντικείμενα (κατ΄ εκτίμηση).
Σε αυτό τον όγκο πρέπει να προστεθεί η απόφαση μας να ψηφιοποιηθούν ορισμένες σημαντικές και μοναδικές εκδόσεις, που θα αναρτηθούν και αυτές στο διαδίκτυο.
Θέλουμε να απευθύνουμε μια έκκληση προς τους συμπολίτες μας.

Παρακαλούμε όποιον έχει υλικό που αφορά την πόλη, είτε αυτό είναι υλικό ιστορικού περιεχομένου, είτε λαογραφικό υλικό, οτιδήποτε έχει να κάνει με την πόλη μας να μας το εμπιστευτεί, ώστε να αποτελέσει τεκμήριο από τη ζωή και την ιστορία της πόλης, να βρει τη θέση του ανάμεσα στα τεκμήρια που τη συνθέτουν.

Είναι στις άμεσες προθέσεις μας μέρος του υλικού αυτού να εκτεθεί άμεσα αλλά και να αναρτηθεί στο διαδίκτυο. Συγκεκριμένα στοχεύουμε αμέσως μετά την έκδοση του ιστορικού λευκώματος να λειτουργήσει η σχετική ιστοσελίδα όπου θα περιλαμβάνεται το υλικό της έκδοσης αλλά και άλλο υλικό από αυτό που έχει ήδη ψηφιοποιηθεί.
Παράλληλα ορισμένα αντικείμενα των συλλογών θα εκταθούν άμεσα - εκτός αυτών που ήδη εκτίθενται στην έκθεση ιστορικό πανόραμα που λειτουργεί εδώ και τέσσερα χρόνια στο Χώρο Τεχνών.

Ενδεικτικά να αναφερθεί ότι ήδη στο φουαγιέ της Αντωνιάδειας Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών έχουν ήδη αναρτηθεί ελαιογραφίες της κ. Χρύσας Κωστοπούλου που αποτυπώνουν παραδοσιακές φορεσιές της Ημαθίας και βέβαια της Βέροιας.
Στην προσπάθεια διατήρησης και ανάδειξης της ιστορικής μας κληρονομιάς πρέπει να συνδράμουμε όλοι και να την κληροδοτήσουμε με το σεβασμό που της πρέπει στις επόμενες γενιές".

Ο συνεργάτης της ΚΕΠΑ Εμμανουήλ Ξυνάδας συμπλήρωσε: "Το αρχειακό υλικό αποτελεί ένα σπουδαίο μέσο πληροφόρησης και τεκμηρίωσης του ιστορικού παρελθόντος. Ως εκ τούτου, η αξιοποίησή του κρίνεται ως απαραίτητη και επιβεβλημένη υποχρέωση των εκάστοτε κατόχων του.

Η Κ.Ε.Π.Α., ως γνωστόν, κατέχει πλούσιο και σπάνιο αρχειακό υλικό τόσο σε τοπικό, όσο και σε ευρύτερο επίπεδό, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις η σημασία και σπουδαιότητα του ξεπερνάει τα τοπικά και εθνικά πλαίσια και το αναδεικνύει σε υλικό παγκόσμιας εμβέλειας και πρωτοτυπίας.

Συλλογή Ινστιτούτου Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής του Καθηγητή Νίκου Μουτσόπουλου, Συλλογή Εθνικού Μουσείου Εκπαίδευσης του Καθηγητή Χρίστου Τσολάκη, Συλλογή Αρχειακού Υλικού Κ.Ε.Π.Α., Συλλογή Λαογραφικού και Ιστορικού Υλικού Κ.Ε.Π.Α., Φωτογραφικό Υλικό σε ψηφιακή μορφή, είναι ορισμένες από τις μονάδες που απαρτίζουν το σύνολο του αρχειακού υλικού, το οποίο με τη σειρά του συμβάλει στην αποτύπωση, προβολή και, με κατάλληλη επεξεργασία, στη διάδοση του ιστορικού παρελθόντος τόσο του τόπου μας, όσο και γενικότερα.

Η Κ.Ε.Π.Α. αισθανόμενη την ανάγκη διάσωσης του πολύτιμου υλικού που έχει στην κατοχή της καθώς και την υποχρέωση για τη διασφάλιση, διάσωση και διάδοση του στο ευρύ κοινό, αποφάσισε και ξεκίνησε την καταγραφή, περιγραφή, ψηφιοποίηση και αρχειοθέτησή του.

Παρόμοιες προσπάθειες είχαν γίνει και στο παρελθόν και αφορούσαν διάφορα κομμάτια των συλλογών της. Ήδη έχουν ψηφιοποιηθεί περίπου 15.000 σχέδια αποτύπωσης κτιρίων από το αρχείο Ν. Μουτσόπουλου, ενώ έχουν καταγραφεί περίπου 5.500 βιβλία από τη συλλογή Χρίστου Τσολάκη.

Σήμερα, είμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε και να παρουσιάσουμε περίπου 2.000 φωτογραφίες, από το αρχείο Ν. Μουτσόπουλου, οι οποίες απεικονίζουν κτίρια, εκκλησίες, λεπτομέρειες κτιρίων, διακοσμητικά και λοιπές αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, κειμήλια, σκεύη εκκλησιών και νοικοκυριών κ.α. Οι φωτογραφίες που επεξεργάστηκαν μέχρι στιγμής προέρχονται από του Νομούς Ημαθίας, Ιωαννίνων, Γρεβενών, Θεσσαλονίκης, Κομοτηνής, Ξάνθης, Σερρών, Δράμας, Καβάλας κ.α. Ειδικότερα, όσον αφορά το Νομό Ημαθίας, έχει καταγραφεί, ταξινομηθεί και ψηφιοποιηθεί φωτογραφικό υλικό από χωριά του Νομού, το οποίο απεικονίζει παλαιούς ναούς κ.α., ενώ από την πόλη της Βέροιας το φωτογραφικό υλικό διασώζει οπτικές απεικονίσεις αρχοντικών της πόλης, συνοικιών της, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες κ.α. Το σύνολο του υλικού που αφορά το Νομό Ημαθίας και έχει επεξεργαστεί, μέχρις στιγμής ανέρχεται σε 1000-1200 φωτογραφίες περίπου.

Η όλη προσπάθεια συντονίζεται από το Κέντρο Τοπικής Ιστορίας και Πολιτισμού της Κ.Ε.Π.Α., το οποίο απώτερο στόχο έχει να εργαστεί στον τομέα της τοπικής ιστορίας αξιοποιώντας παράλληλα το αρχειακό υλικό που διαθέτει η Κ.Ε.Π.Α.

Επιπλέον σκοπός του Κ.Τ.Ι.Π. είναι η διασύνδεση και διαχείριση των διαφόρων συλλογών της Κ.Ε.Π.Α. και μέσα από αυτήν, η προβολή και διάδοση της τοπικής ιστορίας και του πολιτισμού της Βέροιας, αλλά και γενικότερα η διερεύνηση διαφόρων επιστημονικών πεδίων, τα οποία σχετίζονται με το πολλαπλού ενδιαφέροντος υλικό που περιέχεται στις διάφορες συλλογές.

Ο παραπάνω στόχος θα επιτευχθεί με τη δημιουργία ηλεκτρονικής ψηφιοθήκης, στην οποία πρόκειται να φιλοξενηθεί το σύνολο των τεκμηρίων των διαφόρων συλλογών στα οποία θα παρέχεται ελεύθερη πρόσβαση στο κοινό.

Παράλληλα, το Κέντρο Τοπικής Ιστορίας και Πολιτισμού θα συμμετέχει σε διοργανώσεις με σκοπό την προβολή και τη χρήση του υλικού του και θα συνεργάζεται με φορείς που σχετίζονται με τα ενδιαφέροντα και τους τομείς δραστηριότητάς του, με σκοπό την περαιτέρω προαγωγή της επιστημονικής έρευνας και την διάδοση των σχετικών πληροφοριών στο ευρύ κοινό.

Η πόλη μας έχει την ιστορία της. Η πόλη μας έχει την ταυτότητά της. Μια ιστορία και μια ταυτότητα, η οποία δε χαρακτηρίζεται μονομερώς από μια συγκεκριμένη περίοδο. Η ταυτότητα της πόλης στην οποία ζούμε χαρακτηρίζεται από το ιστορικό παρελθόν συνολικά και στη διαμόρφωση της συνέβαλλαν και συμβάλουν όλες οι ιστορικές περίοδοι από τα αρχαία χρόνια μέχρι τα τέλη των οθωμανικών χρόνων και τον 20ο αιώνα. Αυτή την ταυτότητα της πόλης καλείται να ερευνήσει, να αναδείξει, να υπηρετήσει να προάγει και να διαδώσει στο ευρύ κοινό το Κέντρο Τοπικής Ιστορίας και Πολιτισμού, που μόλις ξεκίνησε τη δραστηριότητά του".