Το Μουσείο Εκπαίδευσης ως Πηγή Γνώσης για μια νέα Κοινωνία

ΑΠΟΨΕΙΣ - ΓΝΩΜΗ

Του Κωνσταντίνου Α. Ζώκου (1)

Οι σκέψεις αυτές γεννήθηκαν μετά από ανακοινώσεις (2) που σχετίζονται με το Μουσείο Εκπαίδευσης Βέροιας «Χρίστος Τσολάκης». Οι ανακοινώσεις αυτές προκλήθηκαν από την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου της Βέροιας που πρότεινε ως τόπο μεταστέγασης του Μουσείου το κτίριο όπου σήμερα στεγάζονται τα 3ο και 14ο Δημοτικά Σχολεία Βέροιας (3).

Δεν γνωρίζω βέβαια με ποια δεδομένα ένα υπό αποχώρηση Δημοτικό Συμβούλιο, έλαβε μια τέτοια απόφαση προσπαθώντας να δεσμεύσει ένα νέο που θα προκύψει από τις εκλογές του Μαΐου, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα που με απασχολεί τώρα. Ούτε κρίνω τις ανακοινώσεις των Γονέων και των Δασκάλων, καθώς θεωρώ πως είναι δικαίωμα όλων των συμμετεχόντων σε μια κοινωνική συν-ύπαρξη να διατυπώνουν τις απόψεις τους για όλα τα θέματα που σχετίζονται με την κοινωνία τους.

Υπήρξε, όμως, κάτι το αρνητικό που με ενόχλησε και αυτό θέλω να το εξομολογηθώ στους φίλους και συναδέλφους συντοπίτες μου, που συνέταξαν τις ανακοινώσεις. Φράσεις όπως «Στη Βέροια έχουμε ανάγκη από ένα σχολείο όχι από ένα μουσείο» (εφ. ΛΑΟΣ 5/3/2014), όσο και αν κατανοώ το συναισθηματικό φορτίο που εμπεριέχουν, εκφράζουν αυτό το ενοχλητικό σε μένα πνεύμα, επειδή δεν αναφερόμαστε σε οποιοδήποτε μουσείο, αλλά στο Μουσείο της Εκπαίδευσης.

Το Μουσείο Εκπαίδευσης Βέροιας «Χρίστος Τσολάκης», δεν είναι ένα ακόμη μουσείο, αλλά είναι όλα τα σχολεία μαζί και κάτι πέρα από αυτά. Είναι Το Σχολείο, με Σ κεφαλαίο, όχι θεωρούμενο ως χρονικά και χωρικά περιορισμένο θεσμικό μηχανισμό κοινωνικοποίησης των νέων μελών μιας κοινότητας, αλλά το Σχολείο-αντιδραστήρας σύντηξης των νέων απόψεων που θα απελευθερώσουν τον Άνθρωπο και θα οδηγήσουν την κοινωνίας μας σε ένα Αύριο ελεύθερο και διαφορετικό από το μίζερο σήμερα. Είναι ένας διαρκής μηχανισμός απελευθέρωσης συνειδήσεων που κάθε σχολείο (δάσκαλοι και γονείς) θα έπρεπε να επιθυμεί να προσφέρει την αγκαλιά του και να θεωρήσει τιμή του να διαθέσει τους χώρους τους για την φιλοξενία του.

Το Μουσείο Εκπαίδευσης αποτελεί μια πρόταση συγκρότησης ενός κοινωνικού Όλου, που θα αντικαταστήσει τη σημερινή πολυδιασπασμένη σε ομάδες και ατομικότητες κοινωνική πραγματικότητα. Το Μουσείο Εκπαίδευσης της Βέροιας είναι μια κοινωνική Ανάγκη και θα είναι λάθος αν δεν το αντιληφθούμε αυτό. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο που θα πρέπει να μη το ξεχνάμε ποτέ. Το Μουσείο Εκπαίδευσης Βέροιας, δεν είναι ένα οποιοδήποτε μουσείο, ίσως είναι το μόνο που έχει μέσα του μια μεγάλη Ψυχή.

Το Μουσείο Εκπαίδευσης υπήρξε το όραμα ενός από τους μεγαλύτερους Δασκάλους της Ελλάδας, του αείμνηστου Χρίστου Τσολάκη. Η επιλογή της Βέροιας, ως τόπο στον οποίο το όραμα έλαβε σάρκα και οστά, θα πρέπει να θεωρηθεί ως μια εξαίρετη τιμή στον τόπο και στους κατοίκους του. Όχι μόνο επειδή αυτόν τον τόπο επέλεξε ο μεγάλος Δάσκαλος να εμπιστευθεί το τεράστιο και με σημαντικό περιεχόμενο αρχείο του, αλλά επειδή εδώ, μέσα στο Μουσείο Εκπαίδευσης, θέλησε Αυτός να φιλοξενηθεί το Πνεύμα του ζητώντας από εμάς, τους κατοίκους του τόπου, να διατηρήσουμε άσβεστη τη φλόγα της Γνώσης.

Όχι μιας επιμέρους γνώσης, αλλά της Γνώσης του Όλου, της Γνώσης της Αλήθειας, της Γνώσης-Φως που βοηθάει στην ανάδυση, μέσα στην κοινωνία, μιας άλλης Παιδείας. Της Παιδείας της συν-κίνησης όλων των μερών, της αγάπης που διαμορφώνει αληθινές Κοινωνίες, της συν-γνώμης και της συν-χώρεσης, της Παιδείας της ταπεινότητας που θα αφήνει το δρόμο ανοιχτό για την Απελευθέρωση του Ανθρώπου.

Εμείς, οι κάτοικοι αυτού του τόπου, δεν μπορεί παρά να θεωρούμε τους εαυτούς μας τυχερούς που η εμπιστοσύνη του μεγάλου Δασκάλου μας καθιστά δυνάμει Ιερείς που θα διαφυλάξουν και θα μεταλαμπαδεύσουν παντού το Φως που Αυτός μας εμπιστεύθηκε, μέσα από το ναό που Αυτός οικοδόμησε. Το Μουσείο Εκπαίδευσης Βέροιας, δεν είναι ένα οποιοδήποτε μουσείο. Αν κάποιοι θέλουν να το αντιμετωπίσουν έτσι κάνουν πολύ μεγάλο λάθος.

Δεν είναι ένας ακόμη χώρος που φιλοξενεί εκθέματα, δεν είναι μια ακόμη γραφειοκρατία ανάμεσα σε άλλες, δεν είναι μια ελιτίστικη κοινωνική πρόταση, όπου η αριστοκρατία των κολλητών χαριεντίζεται από καιρό σε καιρό, με ψευτοχαμόγελα, στην αναζήτηση του φαίνεσθαι. Το Μουσείο Εκπαίδευσης Βέροιας, αποτελεί διάδρομο προς την ρίζα της έννοιας «μουσείο» και αρχικά ως έννοια ξεκίνησε να περιγράφει χώρο αφιερωμένο στις Μούσες, χώρο που προοριζόταν για φιλοσοφικές συζητήσεις ή ακόμη για επιστημονική έρευνα. Το Μουσείο Εκπαίδευσης, λοιπόν, είναι συνδεδεμένο με την έννοια Πηγή Φωτός, του Φωτός της Γνώσης.

Είναι για αυτό το λόγο που ο Δάσκαλος, από την αρχή είχε σκεφτεί, προτείνει και ζητήσει από όλους μας να στηρίξουμε ο χώρος φιλοξενίας του Φωτός να είναι εκεί όπου η πόλη εκδηλώνει την ύπαρξή της: Στην Πλατεία Ωρολογίου. Το νεοκλασικό κτίσμα που δεσπόζει στην πλατεία αυτή, η ύπαρξη του οποίου συνδέεται ακριβώς με το χώρο, συμβάλλοντας στην χρονική συνέχεια της πόλης, αποτελεί σημάδι για το χώρο φιλοξενίας του Φωτός.

Θα μπορούσε, το κτίσμα της πλατείας, να αποτελεί το πρυτανείο, την εστία όλης της πόλης, όπου ο βωμός με το άσβεστο φως που πάντα έκαιγε και συνέδεε το εδώ με το πέρα από αυτό, το τώρα με το μέλλον. Η πλατεία είναι για την πόλη ότι και το κυριότερο μέρος του κάθε σπιτιού, ο χώρος συνάντησης των μελών μιας οικογένειας, όπου θα συναντηθούν οι ατομικότητες και θα διαμορφώσουν την οικογένεια, θα συν-αναζητήσουν λύσεις σε προβλήματα, θα συν-εργαστούν και θα συν-θέσουν διεξόδους. Αυτό που χαρακτήριζε τον χώρο της συνάντησης ήταν η εστία, από όπου η άσβεστη φωτιά έδιωχνε το σκοτάδι.

Βέβαια στις μέρες μας οι διαχειριστές που οι πολυδιασπασμένες κοινωνίες μας αναθέτουν τις ευθύνες της ύπαρξής τους, κάνουν ότι μπορούν για να αποδομήσουν την έννοια της κοινότητας, καταστρέφοντας αυτό που συμβάλει στη συγκρότηση της πόλεως, την Πλατεία. Αντίδοτο σε αυτή την καταστροφή αποτελεί η πρόταση της χρήσης της πλατείας για τη φιλοξενία του Φωτός της Γνώσης, έτσι ώστε από εκεί το Μουσείο Εκπαίδευσης να Φωτίζει όχι μόνο τους κατοίκους αυτού του τόπου που ακούει στο όνομα Βέροια και να τους καλεί όλους να συν-θέτουν διαρκώς ένα καλύτερο Αύριο, αλλά και όλους τους άλλους να τους δείχνει το δρόμο της ανανέωσης και της ελευθερίας.

Θέλω να ελπίζω πως οι υποψήφιοι που έχουν εκδηλώσει την επιθυμία να διαχειριστούν τα «πράγματα» του Δήμου της Βέροιας, έχουν συνειδητοποιήσει ότι αυτό για το οποίο θα πρέπει να εργαστούν σκληρά είναι η μετατροπή της Βέροιας σε πόλη. Αν το έχουν καταλάβει αυτό, τότε θα γνωρίζουν πως δεν υπάρχει καλύτερο μέρος για να κρατήσουν αναμμένη τη δάδα της Γνώσης από αυτό που χαρακτηρίζει μια πόλη, δηλαδή την πλατεία της και εκεί να παλέψουν να συγκροτηθεί ο ναός του Φωτός της Γνώσης, το Μουσείο Εκπαίδευσης Βέροιας «Χρίστος Τσολάκης».

Σημειώσεις:

1. Φυσικός, Δάσκαλος Φυσικής

2. Οι ανακοινώσεις είναι της Ομοσπονδίας Ενώσεων Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθία, καθώς και των Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων των 3ου, 14ου, 9ου και 16ου Δημοτικών Σχολείων Βέροιας, και του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας, που δημοσιοποιήθηκαν η μεν πρώτη την 6η η δε δεύτερη την 19η Μαρτίου του 2014.

3. Η δημοσιοποίηση των σκέψεων αρκετές ημέρες μετά το χρόνο που τα δημοσιεύματα-διεγέρτες τις προκάλεσαν, σχετίζεται με τη συνήθεια να ελέγχω τα κείμενά μου αρκετές ημέρες μετά τη συγγραφή τους.