Τιμώντας την ιστορική μνήμη των απλών ανθρώπων
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΒΙΒΛΙΟ
Γράφει η Δήμητρα Σμυρνή
«Το πρώτο σου χρέος, εχτελώντας τη θητεία σου στη ράτσα, είναι να νιώσεις μέσα σου όλους τους προγόνους. Το δεύτερο, να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίσεις το έργο τους. Το τρίτο σου χρέος, να παραδώσεις στο γιο τη μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει»
έγραφε ο Νίκος Καζαντζάκης στην «Ασκητική» του. Αυτό το χρέος το έκανε με τον καλύτερο τρόπο ο Τάκης Γκαλαΐτσης, γράφοντας το βιβλίο του «Από τη ζωή των Βλάχων». Ένα ιστορικό λεύκωμα, που αποκαλύπτει την πολύχρονη και σε βάθος μελέτη, από το συγγραφέα, της ζωής των Βλάχων αλλά και την αγωνία του για τη διάσωση της γλώσσας και της παράδοσης τους, μέσα από τις μυλόπετρες του χρόνου. Ταυτόχρονα, αποκαλύπτει και την ενθουσιώδη προσφορά όλων εκείνων, που διέθεσαν ένα απέραντο φωτογραφικό υλικό, για να καταγραφεί η ταυτότητα και η πορεία των προγόνων τους.
Το βιβλίο παρουσιάστηκε την περασμένη Δευτέρα 10/2/’14, στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Βέροιας, από τους διακεκριμένους επιστήμονες, Βασίλη Νιτσιάκο, καθηγητή Κοινωνικής Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και Κώστα Ντίνα, καθηγητή Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, μπροστά σ’ ένα πολυπληθές ακροατήριο, που γέμισε ασφυκτικά την αίθουσα, η οποία και αποδείχτηκε πολύ μικρή για μια τέτοια εκδήλωση.
Οι ομιλητές, ξεκινώντας από το περιεχόμενο του βιβλίου, το οποίο χαρακτήρισαν μοναδικό για την ιδιαιτερότητά του -να συνδυάζει στοιχεία Ιστορίας, Γλωσσολογίας, Λαογραφίας, Ανθρωπολογίας, σ’ ένα γοητευτικό σύνολο- ανέδειξαν την πρωταρχική του αξία, την καταγραφή της ιστορικής μνήμης των απλών ανθρώπων.
Γιατί αυτό είναι το βιβλίο, η ιστορική μνήμη των απλών ανθρώπων. Τα τραγούδια τους, οι γειτονιές, οι φορεσιές, τα επαγγέλματα, τα έθιμά τους και όλα εκείνα, που συναποτελούν τη μνήμη του παρελθόντος και επομένως την κινητήρια δύναμη για τη συνέχεια της παράδοσης στο παρόν και στο μέλλον.
Με αφορμή το βιβλίο οι δύο ομιλητές, με λόγο επιστημονικό αλλά ταυτόχρονα απλό και κατανοητό, επικεντρώθηκαν σε δύο άξονες, που χρόνια τώρα προκαλούν προβληματισμούς και κάποτε παρεξηγήσεις. Την ταυτότητα και τη γλώσσα των Βλάχων. Εντυπωσίασε όχι μόνο η γνώση του αντικειμένου, ο χειρισμός των θεμάτων, η καθαρότητα της σκέψης και των επιχειρημάτων, η τόλμη της έκφρασης των απόψεων, αλλά και το πάθος τους να καταδείξουν την αλήθεια, όπως αυτή επιστημονικά αποδεικνύεται.
Διαχωρίστηκαν οι έννοιες έθνος και εθνότητα, τονίστηκε η ομορφιά της πολυσυλλεκτικότητας του Ελληνισμού, όπως εκφράζεται ήδη από την εποχή του Ομήρου, αλλά και δόθηκε ανάγλυφα η αγωνία τους για τη συνέχεια της βλάχικης γλώσσας, αφού η νέα γενιά, στην πλειοψηφία της, δεν τη μιλά πια.
Μετά την σεμνή και προπαντός καθοριστική τοποθέτηση του ίδιου του συγγραφέα, ο οποίος και τιμήθηκε από το Σύλλογο Βλάχων Βέροιας με απονομή πλακέτας για την μέχρι τώρα προσφορά του –διετέλεσε χρόνια πρόεδρος και αποτέλεσε και αποτελεί κατά γενική ομολογία την ψυχή του Συλλόγου- αλλά και για την προσφορά των συγγραφικών του δικαιωμάτων στο Σύλλογο, το κοινό πέρασε σε ερωτήσεις, που απαντήθηκαν από τους ομιλητές με ευστοχία και σαφήνεια, ικανοποιώντας το απόλυτα.
Έτσι, σε μια τρίωρη σχεδόν επικοινωνία, το κοινό –που σημειωτέον δεν αποτελούνταν μόνο από Βλάχους- είχε την ευκαιρία να χαρεί τον επιστημονικό λόγο αλλά και την ανθρώπινη επαφή, δικαιώνοντας τον αρχαιοελληνικό όρο «μέθεξη».