Φωτογραφική έκθεση με ευρήματα της Βεργίνας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με τα εντυπωσιακά ευρήματα της ανασκαφής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης στη Βεργίνα, με αφορμή τα 75 χρόνια από την έναρξη της, είχαν αυτές τις ημέρες οι ευρωβουλευτές και άλλοι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χάρη στη φωτογραφική έκθεση με τίτλο «Arts and crafts in Greek antiquity: Selected finds from aroyal necropolis in Northern Greece», που διοργανώθηκε αυτή την εβδομάδα σε κεντρικό χώρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από την ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ καθ. Χρυσούλα Παλιαδέλη.

Η εικαστική περιήγηση στο ανάκτορο, το θέατρο, την αγορά και το νεκροταφείο της αρχαίας πόλης συνοδεύτηκε με απεικονίσεις έργων γλυπτικής, μικρογλυπτικής, επιτύμβιων στηλών, κοσμημάτων, όπλων και τεφροδόχων αγγείων που αντανακλούν τη μέγιστη σημασία του αρχαιολογικού χώρου για την ιστορία και τον πολιτισμό των αρχαίων Μακεδόνων και την καίρια συμβολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης στην ανασκαφή του.

Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα εκθέματα κατείχαν οι αναπαραγωγές, σε φυσικό μέγεθος, των δύο μνημειακών τοιχογραφιών από τους βασιλικούς τάφους της Μεγάλης Τούμπας: της ζωφόρου με το κυνήγι λιονταριού από τον τάφο του Φιλίππου Β', ψηφιακά επεξεργασμένης από τον Διευθυντή του Μουσείου Liebieghaus καθ. V. Brinkmann, και της Aρπαγής της Περσεφόνης από τον Άδη που κοσμεί το εσωτερικό του λεγόμενου Τάφου της Περσεφόνης, σε ψηφιοποιημένο αντίγραφο του αρχαιολόγου Γ. Μιλτσακάκη.

"Είμαι ευτυχής ότι είχα τη δυνατότητα να παρουσιάσω στο πιο πολυσύχναστο σημείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες δείγματα μιας μεγάλης ανασκαφής, την οποίαν έχω την τιμή να εκπροσωπώ. Σχεδόν χειροποίητη, αφού στήθηκε εξ ιδίων και με τη συμβολή της ομάδας μου στη Θεσσαλονίκη και τις Βρυξέλλες, η έκθεση αυτή είχε στόχο να προβάλει με σοβαρότητα τον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας, να αναδείξει τη σημασία του σε ένα κοινό που δεν την γνωρίζει αναγκαστικά, να υποστηρίξει χωρίς εθνικιστικές εξάρσεις το ρόλο της πανεπιστημιακής ανασκαφικής δραστηριότητας στην αρχαιολογική επιστήμη, να προσελκύσει το ενδιαφέρον για την επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο και βεβαίως να καταδείξει την ανάγκη για την υποστήριξη από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς των ανθρωπιστικών σπουδών, γενικότερα, και των πανεπιστημιακών ανασκαφών, ειδικότερα ", σημείωσε η ίδια ειδικότερα.

Η Βεργίνα και τα Αρχαία της

Σημαντικά και αξιόλογα στοιχεία μας δίνει η ευρωβουλευτής μέσα από την προσωπική της ιστοσελίδα. Γνωστός στους αρχαιολόγους ήδη από τον 19ο αιώνα, αναφέρει, χάρη στη σύντομη αρχαιολογική έρευνα που διεξήγαγε στην περιοχή ο Γάλλος αρχαιολόγος LeonHeuzey, ο αρχαιολογικός χώρος στις βόρειες παρυφές των Πιερίων έγινε παγκόσμια γνωστός μόνον μετά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα της πανεπιστημιακής ανασκαφής του Α.Π.Θ. στη Μεγάλη Τούμπα, υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Μανόλη Ανδρόνικου. Η ταύτισή του με την παλιά πρωτεύουσα και βασιλική νεκρόπολη της δυναστείας των Τημενιδών, τις Αιγές, προσέδωσε και προσδίδει στο σύνολο των ευρημάτων μιαν ιδιαίτερη σημασία, επειδή σε αυτά αντανακλώνται στοιχεία για την ιστορία και τον πολιτισμό των αρχαίων Μακεδόνων.

Στο εκτεταμένο νεκροταφείο που απαρτίζεται από χαμηλούς τύμβους καταγράφεται η παλαιότερη, μέχρις στιγμής, ανθρώπινη παρουσία στον χώρο, με έναρξη στις αρχές της πρώτης χιλιετίας π.Χ. Στις ανδρικές και τις γυναικείες ταφές της πρώιμης φάσης του (1000-700 π.Χ.) διατηρούνται τα υλικά κατάλοιπα και τα ταφικά έθιμα μιας ακμαίας κοινωνίας που συνήθιζε να συνοδεύει τους νεκρούς της με σιδερένια όπλα ή βαριά χάλκινα κοσμήματα και λιγοστά ντόπια, κυρίως, αγγεία. 
Στα αρχαϊκά χρόνια (7ος-6ος αι. π.Χ.), η έναρξη των οποίων συμπίπτει με την περίοδο ίδρυσης της πόλης των Αιγών, έχουμε πλούσιες ταφές όμοιες στα κτερίσματά τους με ανάλογα ευρήματα από τη Σίνδο και την Αιανή.

Στα κλασικά χρόνια (5ος-4ος αι. π.Χ.) κυριαρχούν οι ενεπίγραφες επιτύμβιες στήλες, που βεβαιώνουν με σαφήνεια για το γλωσσικό ιδίωμα των αρχαίων Μακεδόνων, και οι κιβωτιόσχημοι τάφοι, ενώ παράλληλα με αυτούς εμφανίζεται για πρώτη φορά εδώ, γύρω στα μέσα του 4ου αι. π.Χ., ένας νέος τύπος υπόγειου ταφικού οικοδομήματος, ο λεγόμενος μακεδονικός τάφος, αρχικά για να καλύψει την ανάγκη της βασιλικής οικογένειας για μνημειακές ταφικές κατασκευές της βασιλικής αυλής, όπως και ο μακρινός του πρόγονος των μυκηναϊκών χρόνων, και αργότερα για να ανταποκριθεί στις οικονομικές δυνατότητες της μακεδονικής αριστοκρατίας των ελληνιστικών χρόνων.

Σχεδιασμένοι, χάρη στην ημικυλινδρική στέγη τους, να αντέξουν τις πιέσεις των τύμβων που τους κάλυπταν, οι μακεδονικοί τάφοι διατήρησαν μέσα στο χρόνο τη χρωματική τους διακόσμηση, διασώζοντας έτσι την ξεθωριασμένη εικόνα της πολυχρωμίας που χαρακτήριζε την αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική, αλλά και εντυπωσιακά δείγματα της μνημειακής ζωγραφικής των κλασικών χρόνων.

Συλημένοι στο μέγιστο ποσοστό τους ήδη από την αρχαιότητα, ελάχιστοι από τους 100 περίπου μακεδονικούς τάφους που έχουν διασωθεί, κυρίως στην κοιτίδα των αρχαίων Μακεδόνων (τη σημερινή Κεντρική Μακεδονία), διέφυγαν τη σύληση ή την αρχαιοκαπηλία.

Ανάμεσά τους, οι δύο βασιλικοί τάφοι της Μεγάλης Τούμπας, του Φιλίππου και του «Πρίγκηπα», διατήρησαν ένα πλήθος πολύτιμων κτερισμάτων και ένα τεράστιο σύνολο αρχαιολογικών δεδομένων που μας επιτρέπουν να αποκαταστήσουμε σχεδόν ταυτόσημες με τις ομηρικές τις ταφικές πρακτικές στην κοιτίδα των αρχαίων Μακεδόνων. 

Οχυρωμένη με εντυπωσιακά τείχη , που ενίσχυαν τη φυσικά οχυρή θέση της, η αρχαία πόλη ήταν χτισμένη σε πλατώματα, ακολουθώντας την έντονη φυσική κλίση του εδάφους. Στο μικρότερο πλάτωμα δεσπόζει ακόμη και σήμερα, ως ερείπιο, το εντυπωσιακό ανάκτορο συνολικής έκτασης έντεκα περίπου στρεμμάτων, που φιλοξένησε, σε όλη τη διάρκεια της ανεξαρτησίας του μακεδονικού βασιλείου, μέλη των δύο δυναστειών που χειρίστηκαν τις τύχες του, των Τημενιδών και των Αντιγονιδών. Χτισμένο στα χρόνια του Φιλίππου, μαζί με το παρακείμενο θέατρο, ζωντανεύει ως σκηνικό της δολοφονίας του Φιλίππου στα 336 π.Χ., που οδήγησε στην ανάρρηση στο μακεδονικό θρόνο του εικοσάχρονου Αλέξανδρου.

Λίγο χαμηλότερα από το θέατρο ανασκάπτεται τμήμα της αγοράς των Αιγών. Ναοί, βωμοί, στοές και μαρμάρινα αναθήματα, ανάμεσά τους εξαιρετικής τέχνης μαρμάρινα γλυπτά που αφιέρωσε η βασίλισσα Ευρυδίκη στην πανελλήνια θεότητα Εύκλεια, αντανακλούν τη σημασία του χώρου για τα μέλη της βασιλικής οικογένειας των Τημενιδών, ενώ δύο εντελώς αναπάντεχα ευρήματα από την ίδια περιοχή, δύο πολύτιμα ταφικά σύνολα που «τάφηκαν» εκτός νεκροταφείου, μπορούν, ενδεχομένως, να σχετιστούν με έναν από τους δύο γιούς του Αλεξάνδρου, τον γιο της Βαρσίνης, την άγρια δολοφονία του και την απόκρυψη των οστών του κάτω από χώμα, κι όχι σε τάφο, διέταξε ο Κάσσανδρος, όπως αναφέρει ο Ιουστίνος.

Λίγο ανατολικότερα από την αγορά, το Ιερό της Μητέρας των Θεών έχει δώσει πολύ σημαντικά στοιχεία για τη λαϊκή λατρεία της Κυβέλης στην παλιά πρωτεύουσα των αρχαίων Μακεδόνων, ενώ χαμηλότερα δημόσια οικοδομήματα των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, πολύ κατεστραμμένα ήδη από τα μέσα του 2ου αι. π.Χ. βεβαιώνουν για την εκτεταμένη καταστροφή των Αιγών μετά την ήττα του Περσέα από τους Ρωμαίους στην Πύδνα, το 168 π.Χ.

Στην υποταγμένη από τους Ρωμαίους Μακεδονία, η παλιά πρωτεύουσα μαράζωσε. Αντίθετα με την Πέλλα, που φιλοξένησε κοντά στα ερείπιά της τη νέα ρωμαϊκή αποικία, αλλά και το Δίον, που μετατράπηκε επίσης σε ρωμαϊκή αποικία, υιοθετώντας τις αρχαίες μακεδονικές λατρείες του Ολύμπιου Δία και του ελληνικού δωδεκάθεου, οι Αιγές, ίσως επειδή ήταν στενά δεμένες με την ένδοξη παράδοση, αφέθηκαν στην τύχη τους. Πάνω στα ερείπια των λαμπρών δημόσιων οικοδομημάτων χτίστηκαν εργαστήρια που διατηρήθηκαν μέχρι τα μέσα του 1ου αι. μ.Χ., ενώ μία επιγραφική μαρτυρία για την ύπαρξη Σεβαστείου (ναού των ρωμαίων αυτοκρατόρων) στις Αιγές αποτελεί τη μόνη μνεία για την ύπαρξή της ως κώμης στον 3ο αι. μ.Χ.

πηγή: www.elliniki-gnomi.eu