Ενδιαφέρουσα η ημερίδα Αριστοτέλους «Αριστοτέλους Περίπατοι: από την Σχολή της Μίεζας στο Λύκειον των Αθηνών»

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΔΙΑΦΟΡΑ

Mια πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα Αριστοτέλους με τίτλο «Αριστοτέλους Περίπατοι: από την Σχολή της Μίεζας στο Λύκειον των Αθηνών», διοργάνωσε την προηγούμενη Κυριακή 9 Ιουνίου στο Πολιτιστικό Κέντρο της Σχολής ο Όμιλος Τουριστικής Ανάπτυξης Νάουσας με την συνεργασία της Πολιτιστικής Εταιρείας «Αριστοτέλης, υπό την αιγίδα του Δήμου Νάουσας. Συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο δρ. κλασικής αρχαιολογίας Γιώργος Μάλλιος, καθηγητής στο Λάππειο Γυμνάσιο Νάουσας.

Όπως είπε και στον χαιρετισμό του ο πρόεδρος του ΟΤάΝ κ. Γρηγόρης Αντιφάκος, η ημερίδα «θα μπορούσε απλά να έχει τον τίτλο: οι δύο σχολές όπου δίδαξε ο Αριστοτέλης, των Αθηνών και της Νάουσας». «Σκοπός του ΟΤάΝ σε αυτήν την εκδήλωση», συνέχισε ο κ. Αντιφάκος, «ήταν, όπως πάντα, η τουριστική προώθηση της Νάουσας, και ειδικότερα η προβολή της Σχολής Αριστοτέλους της Μίεζας συνδυαζόμενης με την σχολή του Αριστοτέλη στο Λύκειον των Αθηνών, που είναι βέβαια περισσότερο γνωστή, τόσο στο επιστημονικό όσο και στο ευρύτερο κοινό στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως. Ένας άλλος στόχος ήταν να καθιερωθεί η διοργάνωση εκδηλώσεων αντίστοιχης 'αρχαιολογικής' θεματικής με επίκεντρο την Σχολή Αριστοτέλους και το παρακείμενο Πολιτιστικό Κέντρο».

Η πρώτη ομιλήτρια κα. Ευτυχία Λυγκούρη εργάστηκε για τριάντα περίπου χρόνια ως επιμελήτρια αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού. Κατά την δεκαετία που πέρασε διετέλεσε Προϊσταμένη της ΚΣΤ΄Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Επόπτευσε πλήθος ανασκαφικών ερευνών στην περιοχή της Αθήνας, επιμελήθηκε πολλών εκθέσεων και σχεδίων ανάπλασης αρχαιολογικών χώρων, όπως αυτός της Ακαδημίας Πλάτωνος, ενώ το 1996 αποκάλυψε την παλαίστρα ενός Γυμνασίου που ταυτίζεται με το περίφημο Λύκειον, όπου κατά την φιλολογική παράδοση ίδρυσε την φιλοσοφική, περιπατητική σχολή του ο Αριστοτέλης το 335 π.Χ. Τα πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα αυτής ακριβώς της ανασκαφής παρουσίασε η κα. Λυγκούρη στην ανακοίνωσή της, πρώτη φορά εκτός Αθηνών στην Ελλάδα, με τίτλο: «Το Λύκειον και ο Αριστοτέλης». Η ανασκαφέας αναφέρθηκε σε ζητήματα της τοπογραφίας των Αθηνών και στην ταύτιση του οικοδομήματος που αποκαλύφτηκε κατά τις ανασκαφές. Επίσης έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στις ομοιότητες που παρουσιάζει το ανασκαμμένο κτήριο του Λυκείου προς αυτό της Ακαδημίας. Κυρίως εστίασε στην πτέρυγα εκείνη του οικοδομήματος όπου πιθανώς βρισκόταν η βιβλιοθήκη του γυμνασίου κατασκευασμένη με τρόπο τέτοιον, ώστε να επιτυγχάνεται ο εξαερισμός των βιβλίων και η προστασία τους από την υγρασία.

Η δεύτερη ομιλήτρια κα. Δήμητρα Σφενδόνη-Μέντζου είναι καθηγήτρια φιλοσοφίας στο Α.Π.Θ., πολυγραφότατη συγγραφέας επιστημονικών βιβλίων και άρθρων, επιμελήτρια της έκδοσης των πρακτικών του συνεδρίου «Aristotle and Contemporary Science», πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας και νυν πρόεδρος του Διεπιστημονικού Κέντρου Αριστοτελικών Μελετών (ΔΙΚΑΜ) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Αριστοτέλης ο οικουμενικός φιλόσοφος», έδωσε την εικόνα του, κατά την διατύπωση του Πλουτάρχου, «λογιωτάτου και ενδοξοτάτου των φιλοσόφων», το ογκωδέστατο έργο του οποίου κάλυπτε όλους τους τομείς του ανθρώπινου επιστητού. Ιδιαίτερη όμως αναφορά έγινε και στο πώς θα μπορούσε σήμερα η αριστοτελική διδασκαλία να επηρεάσει τον σύγχρονο άνθρωπο, καθιστώντας τόν ενεργό πολίτη μέσα σε μια κοινωνία που μπορεί με την παιδεία και την φρόνηση να ξαναβρεί τον σκοπό της.

Την ημερίδα παρακολούθησαν με αδιάλειπτο ενδιαφέρον πολλοί φιλίστορες από την πόλη μας και τις γύρω περιοχές, καθώς και ο καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ κ. Αριστοτέλης Μέντζος. Εκ μέρους του Δήμου παρευρέθησαν ο ίδιος ο Δήμαρχος κ. Τάσος Καραμπατζός και ο πρόεδρος της Επιτροπής Τουρισμού και δημοτικός σύμβουλος κ. Γιάννης Γιαννούλης. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με προσφορά κερασιών Ροδοχωρίου, ως ένα μικρό δείγμα των εξαίρετων προϊόντων της ναουσαίικης γης που συγκαταλέγονται μεταξύ των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής μας.

Οι ανακοινώσεις της ημερίδας θα αναρτηθούν στον ιστότοπο του Διεπιστημονικού Κέντρου Αριστοτελικών Μελετών.

Σύνοψη της ομιλίας της καθηγήτριας Δήμητρας Σφενδόνη – Μέντζου

Ο Αριστοτέλης υπήρξε ο κορυφαίος, πανεπιστήμων φιλόσοφος της Αρχαιότητας. Ασχολήθηκε με ένα εκπληκτικό εύρος θεμάτων και συνέγραψε ένα έργο πολυσχιδές και ογκωδέστατο, το οποίο κάλυπτε όλους τους τομείς του επιστητού. Είναι γνωστό ότι στα 62 χρόνια που έζησε (384-322 π.Χ.) συνέγραψε πάνω από 150 πραγματείες οι οποίες βέβαια δεν σώζονται όλες. Υπολογίζεται όμως ότι, αν είχαμε στα χέρια μας σήμερα το σύνολο του έργου του, αυτό θα κάλυπτε με τα σημερινά δεδομένα πάνω από 50 τόμους. Από σύνολο των πραγματειών του έχει διασωθεί μόνο το 1/5. Ευτυχώς όμως τα διασωθέντα συγγράμματα καλύπτουν θεματικά όλο το εύρος των ενδιαφερόντων του φιλοσόφου έτσι, ώστε να έχουμε μια συγκεντρωτική εικόνα της εκπληκτικής ποικιλίας των θεμάτων με τα οποία ασχολήθηκε. Οι τίτλοι μερικών από τις πραγματείες αυτές μπορούν να μας δώσουν ένα μέρος της εικόνας: Κατηγορεία, Περί Ερμηνείας, Αναλυτικά πρότερα και ύστερα, Σοφιστικοί έλεγχοι, Φυσικά, Μετά τα Φυσικά, Ηθικά Νικομάχεια Πολιτικά, Ποιητική, Περί Ζώων Ιστορίαι, Ρητορική, Ηθική. Ήταν λοιπόν ο Αριστοτέλης, όπως τόσο εύστοχα τον χαρακτήρισε ο Δάντης, ένας «δάσκαλος των σοφών», ένας πνευματικός κολοσσός του οποίου η σκέψη έχει ασκήσει τεράστια και αδιάλειπτη επίδραση στην ανθρώπινη διανόηση για εικοσιπέντε αιώνες.

Ο Αριστοτέλης είναι ο φιλόσοφος που με το έργο του πρόσφερε και την πνευματική γέφυρα, ώστε να συναντήσει η δυτική σκέψη την διανόηση της Ανατολής. Τα σημάδια του στοχασμού του παρέμειναν ανεξίτηλα στην βυζαντινή παράδοση, στον αραβικό κόσμο και στην διανόηση της δυτικής Ευρώπης. Οι διδαχές του, ύστερα από τόσους αιώνες, συνεχίζουν να διαμορφώνουν το πνευματικό γίγνεσθαι του Ευρωπαϊκού και Δυτικού εν γένει πολιτισμού, αποτελώντας αναπόσπαστο και ουσιαστικό κομμάτι όχι μόνο της δικής μας ιστορίας αλλά και της πανανθρώπινης πολιτιστικής κληρονομιάς. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο το αριστοτελικό έργο χαρακτηρίζεται από την οικουμενικότητα, την διαχρονικότητα και την επικαιρότητα, στοιχεία που καθιστούν την προσωπικότητα του Αριστοτέλη μοναδική ως προς την ακτινοβολία της στην ιστορία της ανθρώπινης πνευματικής εξέλιξης. Οι πτυχές της αριστοτελικής φιλοσοφίας που μελετήθηκαν ιδιαίτερα και αναγνωρίστηκε η αξία τους είναι κυρίως η μεταφυσική, η λογική, η ηθική και πολιτική φιλοσοφία. Τελευταίως πάντως αποδεικνύεται ότι και η σχετικά με την Φυσική σκέψη του Αριστοτέλη δεν είναι μικρότερης αξίας, καθώς πλέον μπορεί να ερμηνευτεί και να γίνει πιο κατανοητή υπό το φως των πορισμάτων της σύγχρονης κβαντικής επιστήμης. Τέλος, οι αρχές από τις οποίες πρέπει να εμφορούνται οι πολίτες κατά τον Αριστοτέλη κρίνονται ιδιαιτέρως χρήσιμες στην σημερινή συγκυρία και μπορούν ουσιαστικά να επαναπροσδιορίσουν την κοινωνική μας συμπεριφορά, οδηγώντας στην πραγματική έξοδο από την κρίση και την ουσιαστική αναμόρφωση της κοινωνίας στην οποία ζούμε.