«Αθηνά» και στις βιβλιοθήκες;

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΒΙΒΛΙΟ

Της Μαρίας Κατσουνάκη

Ανάμεσα στους υπό κατάργηση οργανισμούς γίνεται λόγος και για 46 δημόσιες βιβλιοθήκες. Προφανώς, κάποιος σκέφτηκε ότι αφού πρόκειται να λειτουργήσει σε δύο χρόνια η νέα Εθνική Βιβλιοθήκη στο Φάληρο, γιατί να συντηρούνται και άλλες 46; (!). Ας αποφύγουμε τα εννοούμενα που συνδέουν τις βιβλιοθήκες με την κοινωνία και την παιδεία, με την εξέλιξη, την πρόοδο και το μέλλον, και ας σταθούμε στα τετριμμένα και ανθεκτικά: στην κατεδαφιστική λογική, δηλαδή, που ακυρώνει συνολικά, προκειμένου να αποφύγει την πελατειακά επώδυνη διαδικασία των επιλογών. Οι 46 βιβλιοθήκες είναι κατανεμημένες στις 13 περιφέρειες. Η κατανομή να είναι ανορθολογική. Ενδεχομένως. Η απόφαση ανήκει σε όσους γνωρίζουν και μπορούν να αξιολογήσουν τον τρόπο λειτουργίας τους. Μπορεί πράγματι η πρόταση να παραμείνουν 15 δημόσιες βιβλιοθήκες και να δημιουργηθούν παραρτήματα που δεν θα έχουν τη μορφή ΝΠΔΔ, να εμφανίζει πλεονεκτήματα ως προς την ευελιξία και αποτελεσματικότητα του σχήματος.

Ομως, εδώ σταματούν τα «καλά νέα» και αρχίζει ο εφιάλτης των εξυπηρετήσεων. Ποιος, για παράδειγμα, μπορεί να εξασφαλίσει ότι η Δημόσια Βιβλιοθήκη της Βέροιας (που απέσπασε πριν από τρία χρόνια το διεθνές βραβείο του Ιδρύματος Γκέιτς, 1.000.000 δολαρίων) θα παραμείνει στη θέση της και δεν θα επιλεγεί ως πιο «κομβική» πολιτικά μια άλλη πόλη; Με παρόμοια κριτήρια, εξάλλου, δεν εφαρμόστηκε και το σχέδιο «Αθηνά» στην Παιδεία; Αλλο θέμα οι συγχωνεύσεις, ώστε να καταστεί βιώσιμος ένας οργανισμός, και άλλο οι αθάνατες ρουσφετολογικές πιέσεις.

Η Βέροια παραμένει πάντα σημείο αναφοράς. Μοντέλο προσφερόμενων υπηρεσιών, διαρκούς εκσυγχρονισμού και ανταποδοτικής σχέσης με την τοπική κοινωνία. Δείχνει τον δρόμο, δεν είναι η μόνη.

Πέρυσι το καλοκαίρι γράφαμε για την εκστρατεία «δημιουργικότητας και φιλαγνωσίας» που εντάσσεται στο πρόγραμμα «future library» (που χρηματοδοτεί το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος). Συμμετείχαν 72 δημόσιες – δημοτικές βιβλιοθήκες σε όλη την Ελλάδα, με 1.450 εκδηλώσεις, που παρακολούθησαν πάνω από 20.000 παιδιά και γονείς. Η απήχηση ήταν τέτοια που φέτος αυξάνονται και οι εκδηλώσεις (3.400) και ο αριθμός των βιβλιοθηκών (103).

Η Εθνική Βιβλιοθήκη (και η Οπερα) είναι η μεγαλύτερη, σε μέγεθος και σημασία, πολιτιστική επένδυση που γίνεται στην Ελλάδα της κρίσης. Δεν θα έπρεπε να υποστηριχθεί το έργο αντί να αρχίσει να αποδομείται με κινήσεις σπασμωδικές; Οσες τοπικές κοινωνίες ενδιαφέρονται και το έχουν αποδείξει γιατί να «τιμωρηθούν», να αποκοπούν από ό,τι με κόπο και επιμονή έχουν δημιουργήσει;

Δυστυχώς, οι αναγνώστες δεν προκύπτουν όπως και όποτε θέλουμε. Είναι μια διαδικασία χρονοβόρος, απαιτεί την τροφοδότηση της περιέργειας εν σπέρματι ώστε ο ανήλικος ενδιαφερόμενος να εξελιχθεί σε ενήλικο βιβλιοφάγο. Εθνική Βιβλιοθήκη χωρίς «εθνική» επιθυμία δεν επιβιώνει. Για την ακρίβεια, μετατρέπεται σε ένα είδος αρχείου γνώσης και πληροφορίας, για ειδική κατηγορία πολιτών.

Ομως, αυτό ελάχιστα αφορά την κοινωνία και ακόμη λιγότερο τη φιλαγνωσία. Εθνική Βιβλιοθήκη δεν υπάρχει χωρίς συνομιλητές. Χωρίς οργανισμούς, δημόσιους και ιδιωτικούς, χωρίς δήμους, κοινότητες, ΜΚΟ, εργαζομένους, εθελοντές, χωρίς θεσμούς και ανθρώπους, με ιδέες και πείσμα, σε όλη την Ελλάδα. Δεν είναι οι 46 βιβλιοθήκες το πρόβλημα. Αν θα συντηρηθούν ή θα μειωθούν. Το πρόβλημα είναι η «λογική» που προτείνει την κατάργησή τους. Και αυτή η «λογική» υπόσχεται μόνο καταστροφές.

πηγή: kathimerini.gr